Lakei

Lakei (frå fr. laquais, usikker tyding) er ein yrkestittel som gjennom tidene har hatt ulike tydingar.

To uniformerte tenarar ber mat til ein bankett halden av Charles V av Frankrike i 1378. Måleriet er frå midten av 1400-talet, då lakei-ordet tok til å bli brukt i Frankrike.

Denne fint kledde tenaren som varter opp Jesus og displane under Den siste nattverden (Das Abendmahl, 1565) kan vera tenkt som ein lakei.

På 1400-talet kunne ein lakei vera ein type fotsoldat. Men frå midten av hundreåret fekk det ei anna tyding på fransk, og frå 1500-talet viste lakei som regel til ein tenar hos ein fyrste, konge eller annan høgtståande person som var kledd i livré (uniform). Lakeiar kunne til dømes varte opp ved måltid eller springe ærend. I same hundreåret fekk ordet «lakei» også ei tilleggstyding — det kunne visa til ein person som let seg styra av andre, som ein tenar. Etter kvart blei «lakei» eit skjellsord som kunne vise til ein uverdig spyttslikkar.

På 1900-talet blei ordet vanleg innan politisk sjargong om nokon som lèt seg bruke som reiskap for maktpersonar. Omgrepet blei særleg brukt slik av kommunistar.

Lakei i Noreg

I Noreg bruker berre kongehuset stillingstittelen. Kvalifikasjonar for å bli lakei kan vere fagbrev som kokk eller servitør med praksis frå hotell- og restaurantbransjen. På grunn av den doble tydinga har hoffet fått kritikk for at dei brukte denne stillingstittelen enno i 2007.

Kjelder

• Lakei i Nynorskordboka
• lackey, n. i Oxford English Dictionary
• laquais i Dictionnaire de l'Académie française (1992)