Mbum
Mbum-språket er eit niger-kongospråk som blir tala i Kamerun og Den sentralafrikanske republikken, av høvesvis 38 600 (1982) og 12 500 menneske (1996).[2] I Kamerun blir det tala i regionane Adamaoua og Nord, i Den sentralafrikanske republikken i subprefekturet Bocaranga, langs grensa mot Kamerun. Mbum var tidlegare eit viktig lingua franca i Adamaoua, men denne rolla har etter kvart til overteke av fulfulde. Kamerun-misjonærar tilknytte Det Norske Misjonsselskap lærde mbum fram til om lag 1960.
| Mbum Mbum | ||
| Klassifisering | Nigerkongo Atlantisk-Kongo Volta-Kongo Nordleg Adambwa-ubangi Mbum-day | |
| Bruk | ||
| Tala i | Kamerun, Den sentralafrikanske republikken | |
| Mbumtalande i alt | 51 260 [1] | |
| Språkkodar | ||
| ISO 639-3 | mdd | |
Mbum blei fyrst granska då misjonærar frå Det Norske Misjonsselskap kom til Adamaoua i 1925; jamfør avsnittet Litteratur om mbum nedanfor. Misjonærane utvikla ei rettskriving for språket og gav i 1965 ut Det nye testamentet og Salmane på mbum; jamfør avsnittet Litteratur på mbum nedanfor.
Grammatikk
endreFramstillinga av grammatikken byggjer på Hagège 1968, sitert etter Sergej Starostin sin database.[3]
Fonologi
endreKonsonantsystem:
p t k kp
b ɓ d ɗ ɡ ɡb
f s h
v ž
m n ñ ŋ
l
v̊ r
v̊ er ein labiodental flap.
Mbum har eit enkelt vokalsystem, med 5 vokalar. Alle vokalane kan vere korte eller lange.
i u e o a
Dei høge og låge vokalane kan vere nasale (/ı̃ ã ũ/). Stavingsstrukten er (K)V(K).
Mbum er eit tonespråk, med tonane høg og låg (lange vokalar kan ha fallande tone).
Syntaks
endreMbum er eit preposisjonsspråk. Substantivfrasene har dei modifiserande orda (adjektiva, possessor, talord) til høgre for seg, den fulle strukturen er N+A+Num+D.
Den grunnleggjande ordstillinga er SVO.
Litteratur om mbum
endre- Fløttum, Sverre 1974. Dictionnaire français - mbum. Oslo: [ingen utgjevar].
- Fløttum, Sverre 1974. Dictionnaire mbum - français. Oslo: [ingen utgjevar].
- Hagège, Claude 1968. Description phonologique du mbum : informations. Paris: Société pour l'étude des langues africaines.
- — 1970. La langue mbum de Nganha (Cameroun) : phonologie - grammaire. Paris: Société pour l'étude des langues africaines.
- Shun'ya, Hino 1978. The classified vocabulary of the Mbum languages in Mbang Mboum : with ethnographical descriptions. (African Languages and Ethnography 12.) Tokyo: Institute for the Study of Languages and Cultures of Asia and Africa.
Litteratur på mbum
endre- Fløttum, Sverre 1950. Le papin et la famine : conte en langue Mbum. S. 83-93 i Études Camerounaises, Tome 3, no 29/30 (Mars-Juin 1950). Douala: Institut Français d'Afrique Noire.
- Luther, Martin 1948. Katekisma. Stavanger: Société des Missions de Norvège.
- Otterøy, Helga 1959. Deftere somabe bi ngbok mbum : (syllabaire en langue mboum). Oslo : Fabritius.
- Testamã Feke ka Deftere a Singri. Le Nouveau Testament et les Psaumes en langue mboum. Yaoundé 1965: La Société Biblique: Cameroun-Gabon. [Omsett av dei norske misjonærane Nils Otterøy og Sverre Fløttum.
- Tukur ven : Petit recueil de cantiques en Mbum et Fulfulde. Stavanger 1939, 1948: [Stavanger]: Mission norvégienne.
- Tukur hven : petit recueil de cantiques en mbum et fulfulde. [Ngaoundéré] 1965: Mission Protestante Norvégienne.
Fotnotar
endre- ↑ www.ethnologue.com/show_language.asp?code=mdd
- ↑ Jf. artikkelen om mbum i Ethnologue.
- ↑ http://starling.rinet.ru/cgi-bin/response.cgi?root=config&morpho=0&basename=%5Cdata%5Ctypol%5Ctypology&first=281 Sergej Starostin sin database