Stigbøyelmuskel

Stigbøyelmuskelen eller stapediusmuskelen (latin: musculus stapedius) er den minste skjelettmuskelen i menneskekroppen. Den er litt over 1 millimeter i lengd og jobbar med å stabilisere den minste knokkelen i kroppen, nemleg stigbøyelen.

Den mediale veggen og delar av dei bakre og fremre veggane i høgre trommehole, sett frå sida.

Struktur

Stigbøyelmuskelen oppstår frå ein foramen i spissen av eminentia pyramidalis (ein hòl og kjegleforma prominens i den bakre veggen i trommehola), og har insersjon i stigbøyelnakken.

Innervasjon

Stigbøyelmuskelen er innervert av nervus stapedius, som er ei grein av av andletsnerven.

Blodforsyning

Blodforsyninga til muskelen kjem frå ramus stapedius arteriae auricularis posterioris, som er ei grein av arteria auricularis posterior.

Funksjon

Muskelen dempar vibrasjonen i stigbøyelen ved å trekke i nakken av knokkelen. Den hindrar unaudsynleg rørsle i stigbøyelen og medverkar til å kontrollere amplituden av lydbølgjer som kjem frå dei ytre omgjevnadane til det indre øyret. Den dempar vibrasjonsevna til stigbøyelen og vernar det indre øyret mot høge lydar, særleg lyden frå eiga stemme.

Klinisk relevans

Paralyse av stigbøyelmuskelen, til dømes frå skade i andletsnerven (CN VII) distalt for ganglion geniculi og føre forgreininga til stigbøyelmuskelen (som òg vil føre til facialisparese), opnar for breiare oscillasjon i stigbøyelen, noko som høgnar høyreknoklane sin reaksjon til lydvibrasjonar. Denne tilstanden er kjent som hyperakusi, og fører til at vanlege lydar kan oppfattast som ekstremt høge.

Evolusjonær variasjon

Utdjupande artikkel for dette emnet er Evolusjonen av høyreknoklar hjå pattedyr.

Trommehinnemuskelen deler ei evolusjonær historie med andre strukturar hjå ryggbeinsdyr, på same måte som stigbøyelen.

Stigbøyelen hjå pattedyr utvikla seg frå ein muskel som hjå andre firfotingar blir kalla depressor mandibulae. Muskelen hadde i oppgåve å opne kjeven, ein funksjon som blei overteken av musculus digastricus hjå pattedyr. Depressor mandibulae oppstod frå levator operculi hjå beinfisk, og tilsvarar levator hyomandibulae hjå haiar. Alle desse musklane stammar frå den andre faryngealbogen og er innervert av andletsnerven (CN VII), i likskap med trommehinnemuskelen.

Sjå òg

Denne artikkelen nyttar anatomisk terminologi. For ei oversikt, sjå anatomisk terminologi.

• høyrsle
• mellomøyret
• høyreknokkel
• trommehinnemuskel — den andre store muskelen i mellomøyret
• stigbøyelen — den andre knokkelen som muskelen er tilknytt

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Stapedius muscle» frå Wikipedia på engelsk, den 19. februar 2015.

Denne anatomiartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.