Norvagisering

Norvagisering vil seie å gje importerte lånord ei skriveform etter mønster frå norsk språk, som «teip» for «tape» og «pønk» for «punk».

Heilt tilbake til 1800-talet har det vore arbeidd aktivt for å norvagisere ulike lånord. På tidleg 1900-tal var det først og fremst lånord frå romanske språk som braut med norsk skriftmønster og som det var tenleg å norvagisere. Følgjande retningsliner vart følgde:

• u → y (bureau → byrå)
• qu → qv (qualificere → kvalifisere)
• eau → å (bureau → byrå)
• stum e forsvinn (ceremonie → seremoni)
• eu → ø eller øy (chauffeur → sjåfør, neutral → nøytral)
• ph → f (philosoph → filosof)
• nasal n → ng (terrain → terreng)
• ge, ch og j → sj (sergeant → sersjant, chauffeur → sjåfør, jaloux → sjalu))
• c, q, x og z → s og/eller k etter uttalen (citron → sitron)

Eit alternativ til norvagisering kan vere tilnærma bokstavrett uttale av lånordet, som når engelsk «jungle» vert uttalt «jungel». Den norvagiserte skriveforma «djungel», som vart forsøkt introdusert i mellomkrigstida, har derfor ikkje fått gjennomslag i norsk. Eit døme på ein kombinasjon av norvagisering og avløysarord er det norske «girkasse», frå engelsk gear box.

I dag er nordmenn flest så fortruleg med engelsk språk at dei reagerer negativt på norvagisering av engelske ord. Framlegg om norvagisering av ord som «guide» til «gaid» og «service» til «sørvis» har derfor fått lite gjennomslag. Derimot dominerer skriveforma «streit» over den engelske forma straight..

Sjå òg

• Avløysarord

Kjelder

• Aftenposten 15.10.2010