Portal

For andre tydingar av oppslagsordet, sjå nettportal.

Ein portal (frå mellomalderlatin portale, 'byport, forhall', av latin porta, 'dør, port') er ein forseggjort eller framståande og rikt utsmykka inngang til ein monumental bygning som ei kyrkje, tempel, rådhus eller slott. Han kan også vera ein frittståande æresport.

Romansk portal ved St. Petri kyrkje i Soest i Westfalen.

Portalar kan ha dører, portar eller fallgitter i opninga for å kontrollera tilkome eller utgang. Overflata rundt opninga kan vera enkelt utforma eller dekorert med utsmykning. Særleg i renessansen og barokken kunne slike portalar vera rikt utsmykka. Nemninga i seg sjølv indikerer eit byggverk som ber noko over seg, til dømes ein arkivolt og/eller eit tak. Portalar er ofte, men ikkje alltid, utforma med dekor, til dømes skulpturelle innslag. Spesielt var dette vanleg i romansk arkitektur, gotikk og i stavkyrkjer. Moderne portalar kan ha til dømes ha postmodernisme dekor.

Døme på opne portalar (portalar utan dører) i arkitekturen er portalar inn mot gamle opne stadionanlegg og liknande byggverk. Døme på lukka portalar er portalar i kyrkjebygg, kjøpesenter og anna.

Galleri

• 
  Portalen i Stavanger domkyrkje med doble dører.
• 
  Puerta del Estadio Nacional har dekor av massiv stein.
• 
  Postmoderne portal frå 1997 teikna av Aldo Rossi, ei nytolking av renessansen.
• 
  Portalen i domkyrkja i Chartres.
• 
  Kyrkja São Martinho de Cedofeita ved Porto i Portugal.
• 
  Portalen i kyrkja Hronský Beňadik i Ungarn
• 
  Barokkportal i eit privat palass i Brescia i Italia
• 
  Barokkportal.
• 
  Dekorasjon på ein gotisk portal ved domkyrkja i Metz i Tyskland.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på Portal frå Wikipedia på bokmål, utgåva frå 5. januar 2018