Akselerasjon

I fysikk er akselerasjon eit mål på kor fort hastigheit endrar seg. Akselerasjonen vert definert som fartsendring per tidseining. Han er difor ein vektoriell storleik med dimensjon lengd/tid². Måleininga for akselerasjon uttrykt ved SI-einingar er m/s².

Akselerasjonen er på eit tilfeldig punkt på ein fart-tid-graf gitt som gradienten til tangenten av dette punktet

Akseleresjon kan vera positive eller negative, i tillegg til retningsemdring. Akselerasjon er definert som hastigheitsendringsraten til eit objekt med omsyn på tid» og kan uttrykkast

$\mathbf {a} ={d\mathbf {v} \over dt}$

der

a er akselerasjonsvektoren

v er hastigheitsvektoren i m/s

t er tida i sekund.

Ein vanleg måte å måla konstant akselerasjon på er å måla hastigheita til ein lekam ved to ulike punkt i rommet, og så dela differansen mellom desse måleverdiane på tida lekamen brukar frå det eine til det andre punktet. Då brukar ein likninga:

$\mathbf {\bar {a}} ={\frac {\triangle v}{\triangle t}}={\frac {v-v_{0}}{t-t_{0}}}$

der

$\mathbf {\bar {a}}$ er gjennomsnittsakselerasjonen (m/s²)

$\mathbf {\triangle } {v}$ er fartsdifferansen (m/s)

$\mathbf {v}$ er avslutningsfarta (m/s)

$\mathbf {\triangle } {t}$ er tidsintervallet (s)

Tyngdeakselerasjon

Tyngdeakselerasjonen er den akselerasjonen ein lekam har i fritt fall, på grunn av gravitasjonskrafta frå ein annan lekan (ein planet til dømes). Tyngdeakselerasjonen i gravitasjonsfeltet til jorda er om lag 9,81 m/s².

Retardasjon

Retardasjon eller forseinking er det motsette av akselerasjon, og ein kan kalle det negativ akselerasjon. Når farten til ein lekam minkar, blir rørsla til lekamen sagt å vere retardert.

Kjelder

• retardasjon. (27.02.2013) I Store norske leksikon. Henta frå: http://snl.no/retardasjon
  Denne fysikkartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.