Sjirokko

Sjirokko (også kalla sirocco, scirocco og stundom jugo eller siroc) er ein vind i Middelhavet som kjem frå Sahara og kan nå orkan styrke i Nord-Afrika og Sør-Europa. I Nord-Afrika er han kjend med det arabiske ordet qibli (قبلی som tyder «kjem frå qibla».)

Ein sjirokko frå Libya blæs støv over Middelhavet, Malta, Italia og Hellas.

Opphavet til namnet

Scirocco og sirocco er italienske namn som kjem frå det greske namnet σιρόκος (sirokos), medan jugo er namnet på vinden i Kroatia, Montenegro og Slovenia, og ghibli i Libya. Sjirokko-vinden når særlege område av Frankrike og inneheld her meir fukt. Her vert vinden kalla marin. På Kanariøyane vert han kalla La Kalima og her er vinden trykkande og varm og fører med seg støv. Namnet på sjirokko sørvest i Spania er leveche, og xaloc på katalansk. Leveche fører vanlegvis med seg raud Saharasand og er knytt til uvêr og kraftig regn. Vinden er særs kraftig og varer om lag fire dagar. På Malta vert vinden kalla xlokk.

Utvikling

Sjirokko oppstår frå varme, tørre og tropiske luftmassar som vert ført nordover atv lågtrykksceller som flyttar seg austover i Middelhavet med vind som startar i dei arabiske ørkenane eller i Sahara. Den varmare, tørrare kontinentallufta blandar seg med den kjøligare og fuktigare havlufta i lågtrykket og sirkulasjonen mot klokka rundt lågtrykket fører denne blandingslufta til sørkysten av Europa.

Påverknad

Sjirokko fører til støvete og tørre tilhøve langs nordkysten av Afrika, uvêr i Middelhavet og kalde, våte dagar i Europa. Sjirokko kan vare alt frå ein halv dag til mange dagar. Mange folk får problem med helsa under sjirokkovinden, anten på grunn av varmen og støvet langs kysten av Afrika, eller det kjølige og fuktige vêret i Europa. Støvet som sjirokkovinden fører med seg kan øydelegge mekanisk utstyr og trengje inn i hus.

Vindstyrkar på nesten 100 km/t (27-27 m/s, full storm) er mest vanleg om hausten og om våren. Dei når ein topp i mars og i november, samstundes med at det er særs varmt.

Liknande vindar

Det finst andre dominerande vindsystem i regionen som bora/bura/burja (nordvestleg) og llebeig/lebeccio/lebić (sørvestleg).

Galleri

• 
  Sjirokkoretningane over middelhavet
• 
  Saharatåke over Kufstein i Austerrike 22. februar 2004
• 
  Sjirokkovinden feiar inn over Zadar i Kroatia

Sjå òg

Vindar i Middelhavet
Tramontane Gregale Levanter Sjirokko Ostro Libeccio Poniente Mistral

• Bora
• Gregale
• Khamaseen
• Levantades
• Leveche
• Marinvind
• Meltemi
• Mistralvind

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Sirocco» frå Wikipedia på engelsk, den 5. februar 2009.
  • Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:

Bakgrunnsstoff

• Namn på vindar
• Lokale vindar i Middelhavet Arkivert 2007-09-22 ved Wayback Machine.