Toni Morrison

Toni Morrison (fødd Chloe Ardelia Wofford, 18. februar 1931) er ein amerikansk forfattar. Ho blir rekna som ei av dei viktigaste representantane for afroamerikansk litteratur og fekk i 1993 Nobelprisen i litteratur for forfattarskapen sin. Grunngjevinga var at ho var ei «som genom en romankonst präglad av visionär kraft och poetisk pregnans levandegör en väsentlig sida av amerikansk verklighet».

Toni Morrison
Fødd	18. februar 1931 Lorain i Ohio
Død	5. august 2019 Bronx
Yrke	skribent, romanforfattar, librettist, universitetslærar, lyrikar, barnebokforfattar
Sjanger	Afroamerikansk litteratur
Toni Morrison på Commons

Nobelprisen i litteratur
1993

Liv

Toni Morrison var det andre barnet til Ramah Willis og George Wofford og voks opp i ein afroamerikansk arbeidarfamilie. Ho las mykje i barndomen; favorittforfattarar var Jane Austen og Leo Tolstoj. Takk vere faren fekk ho kjennskap til den afroamerikanske munnlege forteljartradisjonen.

I 1949 byrja ho å studere engelsk litteratur ved Howard University i Washington (D.C.), eit «svart» universitet. Ho blei Bachelor of Arts i engelsk i 1953 og Master of Arts ved Cornell University i 1955. Frå 1955 til 1957 underviste ho i engelsk litteratur ved ved Texas Southern University i Houston, og vendte i 1957 attende til Howard University, no som dosent. Året etter gifta ho seg med den jamaicanske arkitekten Howard Morrison som ho fekk to søner med. Etter at dei vart skilde i 1964, flytta ho til Syracuse, New York, der ho arbeidde som lærebokredaktør. Eit og eit halv år seinare fekk ho jobb som redaktør ved Random House sitt hovudkvarter i New York City. I løpet av dei seksten åra ho var her (frå 1967 til 1983) spelte ho ei viktig rolle i etableringa av afroamerikansk litteratur, og gav blant anna ut bøker av Toni Cade Bambara, Angela Davis og Gayl Jones.

Debutboka til Toni Morrison, The Bluest Eye, kom i 1970. Både dette verket og Sula (1974) fekk god kritikk, men det var først med Song of Solomon (1977) ho opplevde den store publikumssuksessen.

Bøker

• The Bluest Eye (1970, De blåeste øyne 1994)
• Sula (1973, Sula 1995)
• Sangen om Salomon (1977, Song of Solomon 1979)
• Tar Baby (1981, Dukke i bek 1981)
• Beloved (1987, Elskede 1988) (filmet 1998)
• Jazz (1992, Jazz 1992)
• Playing in the Dark (1993) (artiklar om litteratur, ikkje omsett) (Svensk utgåve Mörkt spel)
• Paradise (1998, Paradis 1998)
• Love (2003, Kjærlighet' 2004)
• A Mercy (2008, En nåde' 2009)

Litteratur om Toni Morrison

• Barbara von Bechtolsheim: Wer sich der Luft hingibt, vermag auf ihr zu reiten. I Charlotte Kerner (red): Madame Curie und ihre Schwestern - Frauen, die den Nobelpreis bekamen. Beltz, Weinheim 1997, ISBN 3-407-80845-3
• Barbara Hill Rigney: The Voices of Toni Morrison. Ohio State University Press, Columbus OH 1991. ISBN 0814205542 (Digitalisat auf den Seiten des Verlags im Vollzugriff)
• Julia Roth: »Stumm, bedeutungslos, gefrorenes Weiß«. Der Umgang mit Toni Morrisons Essays im weißen deutschen Kontext. I Maureen Maisha Eggers, Grada Kilomba, Peggy Piesche & Susan Arndt (red.): Mythen, Masken und Subjekte. Kritische Weißseinsforschung in Deutschland. Münster 2005, ISBN 3-89771-440-X
• Heidi Thomann Tewarson: Toni Morrison. Rowohlt, Reinbek 2005, ISBN 3-499-50651-3

Bakgrunnsstoff

• Verk av og om Toni Morrison i katalogen til det tyske nasjonalbiblioteket
• Claudia Brodsky Lacour, Elissa Schappell, Toni Morrison, The Art of Fiction No. 134, 1993, The Paris Review
• Toni Morrison's oral history video excerpts at The National Visionary Leadership Project
• Biografi på Literary Encyclopedia
• Nobelprisen 1993
• Toni Morrison i Austerrike, Afrikanet, 27 november 2006
• Bibliografi over alle titlar