Volutt

Volutt er eit spiralliknande ornament som finst i kapitel knytte til joniske søyler. Voluttane blei seinare innlemma i korintiske og komposittkapitel. Ordet volutt stammar frå latinsk volutum («det rulla»).

Teikning av kapitel med to voluttar.

Jonisk søyle med volutt i British Museum.

Det er vanleg å ha fire voluttar på eit jonisk kapitel og åtte på andre kapitel. Det har vore antyda at ornamenta var inspirerte av kurva til eit bukkehorn, eller var avleidd frå den naturlege spiralen på ein gresk kløverart. Alternativt kan det vera berre geometriske mønster. Ornamentet blei nytta som eit element i romansk arkitektur, renessanse- og barokk arkitektur, og er ein vanleg dekorasjon i møbeldesign, sølv og keramikk. Ein metode for å teikna komplekse geometriar blei utarbeidde av den romerske arkitekten Vitruvius frå klassiske bygningar og konstruksjonar.

Voluttar var ein mote som kom til England frå Normandie, truleg etter invasjonen i 1066 som ein del av den romanske stilen. Dei blir derfor også omtalte som anglo-normanske. Voluttar gjekk av mote i England på slutten av 1000-talet. Ein finn mellom anna voluttar på dei eldste kapitela i Stavanger domkyrkje. Sidan ein går ut frå at domkyrkja er inspirert av byggverk i England, er dei ein medverkande faktor til at fleire har datert starten på byggjearbeida med domkyrkja til rundt år 1100.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Volutt» frå Wikipedia på bokmål, den 31. oktober 2024.

Litteratur

• Ahlstrand, Jan Torsten.; Arkitekturtermer. Lund: Studentlitteratur, 1976, ISBN 91-44-02852-0