Éamon de Valera

Eamon de Valera (fødd Edward George de Valera, 14. oktober 1882–29. august 1975) var ein irsk opprørsleiar og politikar på Irland. Han var taoiseach (statsminister) i Republikken Irland tre gonger, og president frå 1959 til 1973. Han var også ein hovudperson bak den irske grunnloven.

Éamon de Valera
Fødd	14. oktober 1882 Manhattan
Død	29. august 1975 (92 år)
Statsborgar av	USA, Den irske fristaten, Irland
Parti	Sinn Féin (1926)
Yrke	matematikar, diplomat, politikar
Utdanna ved	Royal University of Ireland C.B.S. Charleville
Mor	Catherine Coll
Far	Juan Vivion de Valera
Ektefelle	Sinéad De Valera
Barn	Brian de Valera, Emer de Valera, Vivion de Valera, Máirin de Valéra, Éamon de Valera, Rúaidhrí de Valera, Terry de Valera
Medlem	Irish Republican Brotherhood Royal Society Conradh na Gaeilge
Alle verv	Taoiseach (1937–1948) Irlands president (1959–1973) President of the Executive Council of the Irish Free State (1932–1937) Den irske republikks president (1921–1922) President of Dáil Éireann (1919–1922) Leader of Fianna Fáil (1926–1959) Taoiseach (1957–1959) Taoiseach (1951–1954) medlem av Storbritannias 31. parlament (1918–1922) Minister for Education (Ireland) (1939–1940) Minister for Foreign Affairs (Ireland) (1932–1948) member of the 30th Parliament of the United Kingdom (1917–1918) Minister for Housing, Local Government and Heritage (1941–1941) medlem av Storbritannias 31. parlament (1918–1922) ambassadør Member of the Parliament of Northern Ireland Teachta Dála (1957–1959) Teachta Dála (1954–1956) Teachta Dála (1951–1954) Teachta Dála (1948–1951) Teachta Dála (1944–1947) Teachta Dála (1943–1944) Teachta Dála (1938–1943) Teachta Dála (1937–1938) Teachta Dála (1933–1937) Teachta Dála (1932–1932) Teachta Dála (1927–1931) Teachta Dála (1927–1927) Teachta Dála (1923–1927) Teachta Dála (1922–1923) Teachta Dála (1921–1922) Teachta Dála (1919–1921) medlem av Europarådets parlamentarikerforsamling (1949–1951)

De Valera var mest kjend som ein av leiarane av den irske kampen for sjølvstende frå Det sameinte kongeriket Storbritannia og Irland tidleg på 1900-talet. Han hadde ei leiande rolle under den irske sjølvstendekrigen og motstanden mot den anglo-irske traktaten under den irske borgarkrigen som følgde (1922–1923). Etter å ha gått ut av Sinn Féin i 1926, fordi rørsla boikotta det irske parlamentet, skipa han Fianna Fáil og blei regjeringsleiar i Den irske fristaten og seinare taoiseach) frå 1932 til 1948, 1951 til 1954 og 1957 til 1959, då han gav seg etter å ha blitt vald til irsk president. Den politiske ståstaden hans utvikla seg frå ein militant republikanisme til sosial og kulturell konservatisme.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Éamon de Valera» frå Wikipedia på engelsk, den 27. mars 2016.