Antimykotika
Antimykotika er ein type lækjemiddel, i form av fungicid eller fungistatika, som blir brukt i behandling av mykosar, slik som fotsopp, ringorm, candidiasis (trauske), kryptokokkose og andre soppinfeksjonar.[1] Slike lækjemiddel er vanlegvis reseptbelagt, men somme er tilgjengelege i handkjøp. Både menneske og soppar er eukaryotar, og har nokså like celler. Dette gjer det vanskeleg å velja lækjemiddel som i liten grad har innverknad på verten. På grunn av dette fører antimykotika ofte til attåtverknadar. Somme av desse kan vere livstrugande ved feilbruk.
Typar
endreDenne lista er ikkje fullstendig, og inneheld fleire lækjemiddel som ikkje er i bruk i Noreg.
Antimykotiske azolderivat
endreAntimykotika med azol, med unntak av abafungin, hemjar enzymet lanosterol 14-demetylase, eit enzym som konverterer lanosterol til ergosterol. Mangel på ergosterol øydelegg cellemembranen i soppen og hemjar vekst.
Imidazol
endre- Bifonazol
- Butokonazol
- Klotrimazol
- Ekonazol
- Fentikonazol
- Isokonazol
- Ketokonazol
- Lulikonazol
- Mikonazol
- Omokonazol
- Oksikonazol
- Sertakonazol
- Sulkonazol
- Tiokonazol
Triazol
endre- Albakonazol
- Efinakonazol
- Epoksikonasol
- Flukonazol
- Isavukonazol
- Itrakonazol
- Posakonazol
- Propikonazol
- Ravukonazol
- Terkonazol
- Vorikonazol
Tiazol
endreAllylamin
endreAllylamin hemjar enzymet skvalenepoksidase, som krevst for syntese av ergosterol.
Echinokandin
endreEchinokandin kan brukast ved systemiske soppinfeksjonar hos immunkompromitterte pasientar. Dei hemjar syntesen av glukan i celleveggen ved å verka inn på 1,3-β-D-glukansyntase.
Andre
endre- Benzosyre har antimykotiske eigenskapar, men må brukast i kombinasjon med eit keratolytisk middel.
- Ciklopiroks, ciklopiroksolamin, er eit hydroksypyridin som verkar inn på soppen sin aktive membrantransport, membranintegritet og andingsprosess. Det eignar seg best mot pityriasis versicolor.
- Flucytosin, 5-fluorocytosin, ein antimetabol pyrimidinanalog.
- Griseofulvin binder seg til polymeriserte mikrotubuli og hemjar mitose.
- Haloprogin, avvikla til fordel for nyare antimykotika med færre attåtverknadar.
- Tolnaftat, eit tiokarbamat som hemjar skvalenepoksidase, i likskap med allylamin slik som terbinafin.
- Undecylensyre, eit umeitta feittsyrederivat frå naturleg castorolje med fungistatiske, antibakterielle og antivirale eigenskapar. Hemjar Candida morphogenesis.
- Krystallfiolett, eit triarylmetanfargestoff med antibakterielle, antimykotiske og anthelmintiske eigenskapar. Lansert som eit topikalt antiseptikum.
- Perubalsam har antimykotiske eigenskapar.
Kjelder
endre- Denne artikkelen bygger på «Antifungal» frå Wikipedia på engelsk, den 16. november 2016.
- ↑ Øye, Ivar (13. februar 2009). «antimykotika». sml.no. Store norske leksikon. Henta 16. november 2016.