Békéscsaba

Békéscsaba (rumensk Bichişciaba, slovakisk Békešská Čaba) er ein by søraust i Ungarn, og hovudstad i fylket Békés.

Békéscsaba
Flagget til Békéscsaba Byvåpenet til Békéscsaba
Plassering
Styresmakter
Land Region Megye	Ungarn Den sørlege store sletta Békés fylke
Først nemnd på	1330-talet
Geografi
Flatevidd  - By	193,94 km²
Innbyggjarar  - By (2005)    - folketettleik	66 377   342/km²
Koordinatar	46°41′00″N 21°05′00″E
Høgd over havet	90 m
Tidssone - Ved sommartid	CET (UTC+1) CEST (UTC+2)
Diverse annan informasjon
Postnummer	5600
Telefon-retningsnummer	66
Heimeside: www.bekescsaba.hu

Historie

Området har vore busett sidan antikken. I jernalderen vart området erobra av skytianarar, av keltarar og så hunarar. Etter den ungarske erobringa var der mange små landsbyar i området.

Landsbyen Csaba vart først nemnd på 1330-talet. Bortsett frå Csaba låg det åtte landsbyar i området der byen ligg i dag. Då tyrkarane erobra Ungarn og landet vart ein del av Det osmanske riket overlevde byen, men vart forlaten under kampane mot tyrkarane på 1600-talet.

I 1715 vert Csaba nemnd som ein folketom stad, men berre eitt år seinare kan ein i dokument sjå at folk frå byen betalte skatt. Den nye Csaba vart truleg grunnlagd av János György Harruckern, som vart æra for fridomskampen mot tyrkarane og kjøpte området som utgjer Békés fylke. I 1847 var byen alt blant dei tjue største i Ungarn med eit folketal på 22 000. Likevel var Csaba framleis som ein stor landsby med gjørmete gater og overfylte hus.

I 1858 fekk byen jernbanesamband. Dette førte til utvikling, nye hus og fabrikkar vart bygd, og byen byrja å bløme. Mot slutten av 1800-talet skapte likevel arbeidsløyse mykje spenning i byen og i 1891 vart det slått ned på eit opprør med hjelp frå rumenske soldatar. Ein av dei viktigaste politiske personane i byen var András L. Áchim, som grunnla bondepartiet og som klarte å heve Békéscsaba sin status til «by med byråd».

Den første verdskrigen førte liding til byen. Mellom 1919 og 1920 var Békéscsaba okkupert av Romania. Etter Trianon-traktaten mista Ungarn sine viktigaste byar i sør, Arad og Nagyvárad, og Békéscsaba måtte ta over rolla deira, og vart den viktigaste byen i området.

Mellom dei to verdskrigane førte nedgang til fattigdom og arbeidsløyse og ein storflaum i 1925 hjelpte ikkje på tilhøva.

Under den andre verdskrigen var det ingen kamphandlingar i området, men to tragiske hendingar råka likevel byen i 1944. I slutten av juni vart over 3 000 jødar sende til Auschwitz, og i september vart jernbanestasjonen og området rundt bombardert av amerikanske og britiske bombefly, noko som tok livet av meir enn 100 menneske. 6. oktober 1944 okkuperte den sovjetiske hæren Békéscsaba.

Under sosialisttida vart Békéscsaba fylkeshovudstad i Békés (1950), og byrja å utvikle seg til eit av dei viktigaste sentera for matindustri i Ungarn. Då sosialistregimet tok slutt i 1990 vart det krise i industrien og mange folk mista jobbane sine. I dag er krisa over og Békéscsaba er på framgang igjen.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Békéscsaba» frå Wikipedia på engelsk, den 28. september 2007.

Bakgrunnsstoff

• Bilete av byen Arkivert 2005-02-08 ved Wayback Machine.
• Luftfoto av Békéscsaba