Basel

Basel (italiensk Basilea og fransk Bâle) er den tredje største byen i Sveits. Byen har 169 536 innbyggjarar (2011) og eit areal på 23 km². I storbyområdet kring Basel, som dels går inn i Frankrike (St.-Louis) og Tyskland (Lörrach, Weil, m.fl.), bur det i alt om lag 740 000 innbyggjarar.

Basel

Mittlere Brücke over Rhinen

Kommunevåpenet til Basel

Plassering

Styresmakter

Land

Sveits

Kanton

Basel-Stadt

Distrikt

ingen

Språk

tysk

Borgarmeister

Guy Morin

Geografi

Flatevidd
- kommune

22,75 km²

Innbyggjarar
- kommune (juni 2011)
- folketettleik

169 536
7 452,1 /km²

Koordinatar

47°34′0″N 7°36′0″E / 47.56667°N 7.60000°E

Høgd over havet

260 moh.

Diverse annan informasjon

Postnummer

4000

Nettstad: www.basel.ch

Byen ligg nordvest i Sveits, ved grensene til Frankrike og Tyskland, og ved breidda av Rhinen.

Samferdselstiløva er gode, med blant anna eit jarnbanenett som forgreiner seg til Frankrike, Tyskland og det øvrige Sveits. Stasjonen i Basel er eit av dei viktigaste jernbaneknutepunkta i Europa. Den internasjonale flyplassen ligg i Saint-Louis, på fransk side av grensa, 13 km nordvest for sentrum. Industrien er viktig for Basel, byen er kjent for sin lækjemiddel- og kjemiindustri, som til dømes Hoffmann-La Roche, Novartis og Sandoz. Her er òg produksjon av elektrisk utstyr, maskiner og silke.

Elles kan nemnast at Basel, plasseringa si til trass, er ein viktig sjøfartsby der fleire reiarlag har kontora sine. Sambandet til havet ved hjelp av Rhinen tyder mykje for byen. Elva renn gjennom byen og deler han i to, noko som har gjeve Basel tilnamnet «byen med bruene». Hamna i Basel er endepunkt for skipstrafikken på Rhinen og den einaste hamna i Sveits.

Vidare er Basel og kjent som ein viktig kulturby, der mange kulturfestivalar, arrangement og konsertar blir avvikla. I tillegg til dette er Basel ein internasjonal utdannings- og forskningsby. Universitetet, frå 1460, er det eldste i Sveits.

Namnet Basel var òg nemninga på ein kanton, men denne vart 1833 delt i Basel-Landschaft og Basel-Stadt.

Skildring

Rhinen deler Basel i to: Grossbasel sør for elva, med det sentrale forretningsstrøket; Kleinbasel nord for elva, med hamna og industri- og messeområdet. Bykjernen blir dominert av den fem-skipa domkyrkja (1010–1019). Andre interessante bygningar er rådhuset (1508–27), med rikt dekorert fasade, og Spalentor (1370), ein av dei venaste byportane i landet. «Basler Fasnacht» er namnet på den kjende karnevalsfeiringa som finn stad kvart år seks veker før påske.

Historie

Basel vart kalla Basilia (kongeleg residens) av romarane og vert første gongen nemnd i 374. Byen vart bispesete på 600-talet og i 917 øydelagt av madjarane. Baselkonsilet (1431–1449) vart halde i domkyrkja. Byen vart tidleg på 1500-talet eit senter for reformasjonen i Sveits. I 1795 vart fredsavtalen mellom Frankrike og Preussen underskriven her.

Sport

Den verdskjende tennisspelaren Roger Federer kjem frå Basel. Fotballaget FC Basel, som held til i St. Jakop Park, er frå den sveitsiske byen.

Kjende personar tilknytte Basel

Erasmus frå Rotterdam, humanist
Paracelsus, lege og naturforskar
Hans Holbein d.y., målar
Friedrich Nietzsche, filosof
Roger Federer, tennisspelar

Kjelder

Delar av denne artikkelen bygger på «Basel» frå Wikipedia på bokmål, den 31. mars 2012.

«Basel_-_by» i Store norske leksikon, snl.no.

Bakgrunnsstoff

«Basel (city)». Encyclopædia Britannica (11. utg.). 1911. Basel

Reiseguide for Basel frå Wikivoyage