Bietar

Bietar
Bietar
Læte
Utbreiing og status
Status i verda: Livskraftig Utbreiinga av bietar
Systematikk
Underrekkje:	Virveldyr Vertebrata
Klasse:	Fuglar Aves
Underklasse:	Neognathae
Overorden:	Coraciimorphae
Orden:	Råkefuglar Coraciiformes
Familie:	Bietarfamilien Meropidae
Slekt:	Merops
Art:	Bietar M. apiaster
Vitskapleg namn
Merops apiaster von Linné, 1758

Bietaren er ein vakkert farga fugl i bietarfamilien. Han er hovudsakleg utbreidd i Sør-Europa aust til Vesleasia, og overvintrar i Afrika sør for Sahara. Stundom, i varme og tørre somrar, trekk nokre individ lenger nord; det er mellom anna rapportert hekkingar frå Sverige og Danmark.

I Noreg vert arten sjeldan observert, men når det skjer er dette om sommaren eller hausten i Sør-Noreg.

Kjenneteikn

Bietaren er på storleik med ein trost, om lag 28 cm, og veg 45 til 60 gram. Han er slankt bygd og har fine fargar: oversida er gul og raud, strupen er gul og undersida er turkisfarga. Nebbet er langt og smalt, og bøyer seg svakt nedover. Halen er òg lang, særleg den midtre halefjæra.

Levesett

Namnet sitt har bietaren fått fordi han hovudsakleg et bier, humler og kvefsar. Han sit som regel på ei grein, ei telefonlinje eller liknande og speidar etter dei ved å snu hovudet i ulike retningar. Når han oppdagar dei, fer han brått ut i lufta og fangar dei i flukt. Etter å ha drepe byttet ved å slå det mot underlaget; om det er eit insekt med giftbrodd fjernar han òg denne ved å gni han mot steinen eller greina han sit på. Deretter vert dyret svelga heilt.

I hekkesesongen må ein bietar fanga tilsvarande 225 biar om dagen for å fø seg og ungane.

Forplantning

Reirkoloni i Tyskland.

Bietaregg

Bietarar kan hekka einskildvis, men som regel lever dei i koloniar. Desse vert som regel lagt til bratte sand- eller jordbakkar, der dei grev ut reirgongar. Holene er som regel litt over ein meter lang med eit ovalt rugekammer inst. Hoa legg 5-7 kvite egg med to dagars mellomrom, og tek til å ruga allereie etter andre egg. Dette gjer at ungane vert fødd til ulik tid og såleis varierer valdsamt i storleik. Den eldste ungen kan ofte vega så mykje som to-tre gongar vekta til den yngste.

Mange av ungane døyr før dei vert sjølvstendige, sidan det ofte kan vera vanskeleg å fanga nok mat til dei. Somme par får hjelp av såkalla hjelparar; som regel eittårige fuglar i nær slekt med paret. Vaksne hannar i par med hjelparar gjer ikkje like stor innsats som fedrar som er åleine med hoa om ansvaret, medan hoa brukar like mykje tid som elles. Ungar frå par med hjelparar klarar seg betre enn ungar som berre har foreldra til å sørga for seg.

Kjelder

• Hogstad, Olav: «Bieter» i Norges dyr - fuglene 3 Cappelen 1990