Dortmund
Dortmund er ein by i Tyskland i delstaten Nordrhein-Westfalen i Ruhr-området. Folketalet i byen er 585 045 (2007), og han er den største byen i regionen, og den sjuande største i Tyskland og den 34. største i EU.
| Dortmund | |
|---|---|
 | |
| Kallenamn «Westfalens grøne metropol» | |
| Byvåpen | Plassering |
|
  |
| Styresmakter | |
| Land Delstat Regierungsbezirk Landkreis |
 Tyskland Nordrhein-Westfalen Arnsberg Kreisfri by |
| Først nemnd i | 880-885 |
| Geografi | |
| Flatevidd - By |
280,4 km² |
| Innbyggjarar - By (2007) - folketettleik |
585 045 2 086/km² |
| Koordinatar | 51°31′00″N 07°28′00″E / 51.51667°N 7.46667°E |
| Høgd over havet | 152 m |
| Tidssone - Ved sommartid |
CET (UTC+1) CEST (UTC+2) |
| Diverse annan informasjon | |
| Postnummer | 44001-44388 |
| Telefon-retningsnummer | 0231, 02304 |
| Bilnummer | DO |
| Heimeside: www.dortmund.de | |
Elva Ruhr renn gjennom byen og den vesle elva Emscher renn gjennom forstadane. Dortmund-Ems-kanalen endar ved Dortmund Hamn, som er den største kanalhamna i Europa og som knyter Dortmund til Nordsjøen.
Dortmund er kjend som «den grøne metropolen i Westfalen». Nesten halvparten av arealet består av vassvegar, skogområde, jordbruksland og grøne område med romslege parkar som Westfalenpark og Rombergpark. Dette står i kontrast til nesten hundre år med omfattande gruvedrift etter kol og stålverka innanfor bygrensa.
Historie
endreHistoria om Dortmund går tilbake til 880 då byen først vart nemnd i offisielle dokument som Throtmanni[1]. Han var ein liten landsby, og i 1152 kom keisar Fredrik Barbarossa til området og bygde opp att byen som hadde vorte øydelagd av brann kort tid før. Barbarossa heldt til i byen i to år, og kort tid etter voks han til ein av dei mektigaste byane i riket. På 1200-talet vart Dortmund med i Hansaen. I 1220 fekk han status som fri keisarby, og han vart då direkte underordna keisaren. Etter 1320 stod den rike handelsbyen oppført som Dorpmunde i nedskrivne kjelder. Opphavet til namnet er ukjend.
Dortmund vart ein fri keisarby i Niederrheinisch-Westfälischer Reichskreis fram til 1802, då han vart ein eksklave i Fyrstedømet Orange-Nassau. I 1806 vart han ein del av Storhertugdømet Berg. Etter nederlaget til Napoleon Bonaparte i 1815 under napoleonskrigane vart Dortmund ein del av Preussen og provinsen Westfalen. Byen var landkreissete i Arnsberg fram til 1875, før han vart ein kreisfri by i regionen. Under industrialiseringa av Preussen vart Dortmund eit stort senter for kol, stål og ølet Dortmunder.
Under styret til Nazi-Tyskland låg Aplerbeck sjukehus i Dortmund, der ein utførte dødshjelp på fysisk og psykisk utviklingshemma personar. Som eit mål midt i Ruhr-området vart Dortmund og nabobyane bombardert av allierte fly, og etter krigen var 80 % av bygningane i Dortmund øydelagd.
I dag er byen eit senter for høgteknologisk industri, og ein av dei grønaste byane i Westfalen med store parkar og hagar som vart oppretta under gjennoppbygginga av byen etter den andre verdskrigen. I tillegg vert det kvart år her halde ei av dei mest anerkjende sjakkturneringane i verda.
Byggverk
endre
- Florianturm (Dortmund sitt TV-tårn)
- Signal Iduna Park – Fotballbanen til Borussia Dortmund
Kjelder
endre- ↑ Rudolf Kötzschke (Hrsg.): Die Urbare der Abtei Werden a. d. Ruhr (= Publikationen der Gesellschaft für rheinische Geschichtskunde XX: Rheinische Urbare). Bd. 2: A. Die Urbare vom 9.-13. Jahrhundert. Hrsg. von Rudolf Kötzschke, Bonn 1908, Nachdruck Düsseldorf 1978, Bd. 3: B. Lagerbücher, Hebe- und Zinsregister vom 14. bis ins 17. Jahrhundert, Bonn 1908, Nachdruck Düsseldorf 1978, Bd. 4,I: Einleitung und Register. I. Namenregister. Hrsg. von Fritz Körholz, Düsseldorf 1978, Bd. 4,II: Einleitung, Kapitel IV: Die Wirtschaftsverfassung und Verwaltung der Großgrundherrschaft Werden. Sachregister. Hrsg. von Rudolf Kötzschke, Bonn 1958
- Denne artikkelen bygger på «Dortmund» frå Wikipedia på engelsk, den 14. juni 2007.
Bakgrunnsstoff
endre
Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Dortmund
Reiseguide for Dortmund frå Wikivoyage