Eininga linje
Eininga linje eller line er eit gammalt lengdemål for 1/12 tomme, i Noreg (frå 1836) 2,18 millimeter, ei britisk line var 2,12 mm og ein fransk legne (parisarlinje) var 2,256 mm. I Russland og Estland var ei linje 0,1 tomme. Symbolet for linje var ʹʹʹ når ʹʹ vart brukt som symbol for tomme.
Kjelder
endre- Nordiske måleenheter på 17- og 1800-tallet[daud lenkje]
- Holtebekk, Trygve. (2010, 28. juni). Linje: lengdeenhet. I Store norske leksikon. Henta 12. november 2013 frå http://snl.no/linje/lengdeenhet.
Forholdet mellom einingane (fra 1541) | Omrekning til SI-systemet - frå år | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
namn | teiknB | famn | alen | fot | kvart | tomme | linje | skruppel | 1274C | 1274D | 1541E | 1683F | 1824G | 1875H | 1959J | eining |
1 famn | 1A | 3 | 6 | 12 | 72 | 864 | 10368 | 1,422 | 1,659 | 1,8978 | 1,8882 | 1,8825 | 1,8822 | 1,8288 | m | |
1 alen | 1⁄3 | 1 | 2 | 4 | 24 | 288 | 3456 | 47,400 | 55,300 | 63,260 | 62,940 | 62,750 | 62,740 | 60,960 | cm | |
1 fot | I | 1⁄6 | 1⁄2 | 1 | 2 | 12 | 144 | 1728 | - | - | 31,630 | 31,470 | 31,375 | 31,370 | 30,480 | cm |
1 kvart | 1⁄12 | 1⁄4 | 1⁄2 | 1 | 6 | 72 | 864 | 11,850 | 13,825 | 15,815 | 15,735 | 15,688 | 15,685 | 15,240 | cm | |
1 tomme | II | 1⁄72 | 1⁄24 | 1⁄12 | 1⁄6 | 1 | 12 | 144 | 2,633 | 2,633 | 2,636 | 2,623 | 2,615 | 2,614 | 2,540 | cm |
1 linje | III | 1⁄864 | 1⁄288 | 1⁄144 | 1⁄72 | 1⁄12 | 1 | 12 | 2,194 | 2,194 | 2,197 | 2,185 | 2,179 | 2,178 | 2,117 | mm |
1 skruppel | IV | 1⁄10368 | 1⁄3456 | 1⁄1728 | 1⁄864 | 1⁄144 | 1⁄12 | 1 | 0,183 | 0,183 | 0,183 | 0,182 | 0,182 | 0,182 | 0,176 | mm |
AGrøn bakgrunnsfarge viser eksakte verdiar. BSkrive: 5I 11II 7III 10IV uttalt: fem fot, elleve tommar, sju linjer og ti skruplar = 181,998 cm (int. tomme) CMagnus Lagabøtes landslov definerte ei Ckort alen og ei Dlang alen. Avsette ein den kortasteC tommelalna (=18II) på ei stikke, trengte stikka eit handtak, som naturleg vart ein handsbreidd (= 3II). Den lengsteD stikka vart då 21II. ESjællandsk alen vart tatt i bruk. FSystemet til Ole Rømer innført ved lov. GI samband med lausrivinga frå Danmark held ein på Ole Rømer-systemet, men måleiningane vart reviderte i lov av 28. juli 1824. HNoreg innførte SI-systemet. Loven innførte omrekningsreglar til det gamle systemet. JInternasjonal tomme definert etter SI-systemet. I Noreg vart einingane alen, kvart, tomme og famn brukt. Fot, linje og skruppel vart nesten ikkje brukt. |