Henrik Rogstad
Henrik Daae Rogstad (fødd 13. april 1916 i Trondheim, daud 10. mai 1945 i Bærum) var ein norsk nazist. Han var fylkesførar i Nasjonal Samling (NS) for Sør-Trøndelag under andre verdskrigen, og leiar for Hirden og Statspolitiet mot slutten av krigen.
| Henrik Rogstad | |
 | |
| Statsborgarskap | Noreg |
| Fødd | 13. april 1916 Trondheim |
| Død | |
| Yrke | politikar |
| Politisk parti | Nasjonal Samling |
| Henrik Rogstad på Commons | |
Liv og virke
endre.jpg)
Han var ei kort tid med i NS si ungdomsfylking i 1936, men kom ikkje aktivt med i partiet før sommaren 1940. Rogstad vart snart fylkesførar for Sør-Trøndelag[1] på initiativ av generalsekretæren i NS, Rolf Jørgen Fuglesang. Han vart verdsett for å ha ein særs sosial profil, ved at han blant anna lånte ut leilegheita sin til bustadsløyse ved nokre høve.
Rogstad vart rekna blant dei mest tyskvennlege blant dei norske nazistane og vart kritisert, òg innover i NS, for å hjelpa tyskarane i Trondheim med å setja opp gissellista ved unntakstilstanden i 1942.[2][3] Etter likvideringa av Karl Marthinsen 8. februar 1945 vart Rogstad òg øvste leiar for Hirden.
Då nederlaget nærma seg vinteren og våren 1945 tilhøyrde Rogstad dei mest stridbare og kampinnstilte i NS, saman med blant andre Jonas Lie. I februar 1945 vart han utnemnd til leiar for Hirden, og starta førebuing på å kunna omdanne denne til ei militær eining i tysk teneste dersom det vart ein alliert invasjon. Heilt utan politibakgrunn og trass sterke protestar frå politiet vart Rogstad i april 1945 òg ansvarleg for Statspolitiet.[4]
I mai 1945 forskansa ei lita gruppe seg på Skallum gard i Bærum saman med han, Jonas Lie og Sverre Riisnæs, inntil dei vart oppfordra til å forlata garden. Alle, bortsett frå Rogstad, Lie og Riisnæs forlét garden. 10. mai skaut Henrik Rogstad seg i matstova på Skallum gard.[5][6] Lie døydde, sannsynlegvis av stress og stort alkoholkomsum. Riisnæs overgav seg til slutt åleine som einaste gjenverande.
Rogstad hadde gifta seg med tyske Ilse Fleckner den 6. mai 1945, fire dagar før han døydde, og hadde nyleg vorte far. Han er gravlagd i Trondheim.
Kjelder
endre- ↑ Eirik Veum: Nådeløse nordmenn - Statspolitiet 1941-1945, s. 367 - Kagge Forlag 2012
- ↑ Norsk krigsleksikon: Rogstad, Henrik (1916-45), s. 358 - J.W.Cappelens Forlag 1995
- ↑ Oddvin Aune (9. oktober 2022). «Teatersjefen som ble drept av nazistene». NRK. Henta 9. oktober 2022. «Den 26 år gamle fylkesføreren Rogstad fikk i oppdrag å sette opp en liste over lokale kandidater. Det er grunn til å tro at Gleditsch' navn var en av de første som havnet på blokka.»
- ↑ Norsk krigsleksikon: Rogstad, Henrik (1916-45), s. 358 - J.W.Cappelens Forlag 1995
- ↑ Eirik Veum: Nådeløse nordmenn - Statspolitiet 1941-1945, s. 928/929 - Kagge Forlag 2012
- ↑ intervju med Riisnæs om situasjonen på Skallum gård i mai 1945 - NRK/Vestland 8. mai 2020
- Sonofrene i Trønderlag ved SNL.no
- Omtale på NorgesLexi (arkivert utgåve)
- Denne artikkelen bygger på «Henrik Rogstad» frå Wikipedia på bokmål, den 16. juni 2024.