Inuvialuktun

Inuvialuktun eller vest-kanadisk inuittspråk er tre inuitt-dialektar brukt nord i Nordvestterritoria blant dei kanadiske inuittane som kallar seg sjølv inuvialuitfolk.

Inuvialuktun Inuktitut, Siglitun, Uummarmiutun, Kangiryuarmiutun
Klassifisering	eskimoisk-aleutisk  inuittisk   inuktitut
Bruk
Tala i	Canada (Nunavut, Nunavik, Nordvestterritoria)
Område	Nordre Nord-Amerika
Inuvialuktuntalande i alt	1 020
Skriftsystem	latinsk
Normert av	Inuvialuit Cultural Resource Centre og Inuit Tapiriit Kanatami
Språkkodar
ISO 639-1	iu
ISO 639-2	iku
ISO 639-3	ikt

Inuvialuktun er snakka blant inuittane i deltaet til elva Mackenzie i Nordvestterritoria, Banksøya, delar av Kitlineq og kysten av Nordishavet – landet som høyrer til Inuvialuit Settlement Region.

Inuvialuktun er eitt av dei elleve offisielle språka i Nordvestterritoria. Språket blir skrive med det latinske alfabetet – det er ingen tradisjon for å bruke inuittisk stavingsskrift. Språket har tre dialektar, og Inuvialuktun kan sjåast som ei strategisk eller språkpolitisk motivert samling av desse tre klart åtskilde dialektane.

Tidleg på 1800-talet, var Inuvialuit Settlement Region busett av siglit-inuittar , men fram mot 1900 gjekk den folkegruppa kraftig tilbake på grunn av nye sjukdommar. Inuittar frå Alaska flytta tidleg på 1900-talet inn i tradisjonelle siglit-område, lokka av den fornya etterspurnaden etter pelsverk. Desse inuittane vart kalla Uummarmiut – det tyder folket frå dei grøne trea – sidan dei kom frå busetnader nær den nordlege skoggrensa. Den første tida var det store motsetnader mellom siglit- og Uummarmiut-inuittar, men desse motsetnadene har lagt seg med tida, og dei to folkegruppene er integrerte med kvarandre i våre dagar.

Dialektar

Utbreiing av inuittspråk i arktiske område. Inuvialuk-dialektane er snakka tvers over det nordlege Canada vest for Hudsonbukta, her fargelagt purpur, khaki, grøn, og lys blå.

Inuvialuktun-dialektane er alle alvorleg truga språk, sidan engelsk overtar som det ålmenne talespråket mellom folk i dette området. I følgje Inuvialuit Cultural Resource Centre, brukar berre 10% av dei omtrent 4,000 inuvialuittane inukitut, og berrre 4 % brukar språket som heimespråk.

Frå aust til vest er inuktitut-dialektane natsilingmiutut' , inuinnaqtun og siglitun.

Nokre ord av inuvialuktun

Norsk	Inuvialuktun	uttale
Hei	Atitu	/atitu/
Adjø	Ilaannilu/Qakugulu	/ilaːnilu/ / /qakuɡulu/
Takk	Quyanainni	/qujanainni/
Versågod	Amiunniin	/amiunniːn/
God morgon	Ublaami	/ublaːmi/
Ja	Ii	/iː/
Nei	Naaggai	/naːɡɡai/
Kaldt! Brrr!	Alaappa!	/alaːppa/
Høyr!	Ata!	/ata/
Kor kjem du frå?	Nakinngaaqpin?/Sumiutauvin?	/nakiŋŋaqpin/ / /sumiutauvin/}
Kva kostar dette?	Qanuq akitutigivaa?	/qanuq akitutiɡivaː/
Kyrkje	Angaadjuvik	/aŋaːdjuvik/
Bjølle	Aviluraun	/aviluʁaun/

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Inuvialuk language» frå Wikipedia på engelsk, den 31. januar 2013.