Khazir (arabisk الخازر) er ei elv i Nord-Irak, ei sideelv til Store Zab frå høgre.[1]

Khazir
الخازر
elv
Ei bru over Khazir langs vegen mellom Mosul og Erbil.
Land  Irak
Koordinatar 36°10′13″N 43°32′28″E / 36.1703°N 43.5412°E / 36.1703; 43.5412
Kart
Khazir
36°18′42″N 43°32′39″E / 36.311604°N 43.544299°E / 36.311604; 43.544299

Geomorfologi endre

Området kring Khazir er geologisk aktivt[2] og kryssar tre antiklinar frå nord til sør[3] og dette har stor effekt på elveleiet. Nedslagsfeltet til elva er 2 900 km².[1] Kvart år vert grunnvasspegelen fyllt opp med 111,6 mm nedbør i året[4][5][6] og regionen vert rekna som frodig.[7]

Historie endre

Ved M'lefaat har ein fune spor etter ei liten landsby av jeger-samlarar datert til 9000-talet fvt. og vert rekna som ein del av førkeramisk yngre steinalder A i Levanten.[8][9] Seinare var elva ein del av vatninga til den assyriske byen Nimrud.[10] Dei hellenistiske grekarane kalla elva Boumelus[11] og ho var åstad for eit slag mellom Aleksander den store og Darius av Persia.

I august 686 evt. var elva åstad for eit slag mellom armeane til Ibrahim ibn al-Ashtar og Ubayd Allah ibn Ziyad,[12][13] under opprøret til Mukhtar al-Thaqafi. Den 25. januar 750 vart slaget ved Zab utkjempa i nærleiken.

I 2014, etter amerikanske fly hadde utført bombeåtak, trekte IS-styrkar seg attende til Khazir,[14] der dei øydela bruer som amerikanarane hadde bygd ti år tidlegare.[15]

Kjelder endre

  1. 1,0 1,1 Abdulla, Fayez; Al-Badranih, Laith (2000). «Application of a rainfall-runoff model to three catchments in Iraq». Hydrological Sciences Journal 45 (1): 13–25. doi:10.1080/02626660009492303. 
  2. Ziyad Elia, The Neotectonic Activity Along the Lower Khazir River by Using SRTM Image and Geomorphic Indices Earth Sciences 2015; 4(1): 50-58 .
  3. Ziyad Elias The influence of tectonic movements upon changes in river alignment - The example of the Lower Khazir River, International Journal Of Enhanced Research In Science Technology & Engineering, ISSN 2319-7463 Vol. 3 Issue 3, Mars 2014, Side: (140-148), Impact Factor: 1.252.
  4. Hussein Jassas and Broder Merkel, Estimating Groundwater Recharge in the Semiarid Al-Khazir Gomal Basin, North Iraq, Water 2014, 6(8), 2467-2481
  5. Hussein A. Jassas & Broder J. Merkel, Investigating groundwater recharge by means of stable isotopes in the Al-Khazir Gomal Basin, Nord-Irak Environmental Earth Sciences 2015. juni Volume 73, Issue 12, pp 8533-8546.
  6. Investigating groundwater recharge by means of stable isotopes in the Al-Khazir Gomal Basin, Nord-Irak, Environmental Earth Sciences 2015. juni Volume 73, Issue 12, pp 8533-8546.
  7. The Khirpa Zhuri - Khirpa Zheri - Perkholy - Lakan - Esmawa Local Road, The Duhok guvernement (Akree Region). Iraq. 2008
  8. Kozłowski, Stefan Karol (1998), "M'lefaat. Early Neolithic site in Nord-Irak", Cahiers de l'Euphrate 8: 234,
  9. Solecki, Ralph S. (1997). "Shanidargrotta". In Meyers, Eric M. The Oxford Encyclopedia of Archaeology in the Ancient Near East 5. New York: Oxford University Press. s. 15–16.
  10. Christopher Davey, The negub Tunnel, Iraq Vol. 47 (1985), s. 49-55 .
  11. Curtis book 9.
  12. al-Syyed, Kamal. "Battle of al-Khazir". Mukhtar al-Thaqafi. Qum, Iran: Ansariyan Foundation. s. 21.
  13. Al-Mukhtār ibn Abū ʿUbayd al-Thaqafi, i Encyclopædia Britannica, Inc. 2013.
  14. Raja Abdulrahim, The Daily Herald 5. oktober 2014 Iraqi kurdisk forces move toward complex battle in Mosul Arkivert 2015-09-26 ved Wayback Machine..
  15. COALITION EFFORTS AID IRAQ'S RECOVERY 3. mai 2003.