Biologisk klassifisering

Biologisk klassifikasjon er det å dela inn organismer i grupper etter eit system. Moderne biosystematikk tek for seg den evolusjonære slektskapen til organismane og bruker denne til å laga hierarkiske slektstre. Tradisjonell taksonomi brukte visse likskapar til å gruppera organismar.

I antikken arbeidde særleg Aristoteles med å kartleggja og gruppera alt som var til. Moderne taksonomi blei særleg grunnlagd av Carl von Linné, som brukte fysiske likskapar til å setja organismar i same grupper. Nyare genetikk har gjort det mogleg å gruppera organismar etter felles avstamming, såkalla kladistikk.

Taksonomiske nivå

I biologisk klassifikasjon er organismane tradisjonelt organiserte i sju obligatoriske ulike taksonomiske nivå eller kategoriar. Det er også vanleg å dela desse nivåa inn i mellomnivå, det vil seie at til dømes ein familie ofte har fleire underfamiliar (delgrupper).

Dei sju obligatoriske kategoriane, frå lite omfattande til meir omfattande:

Namn	Latin	Døme
art	species	Homo sapiens (menneske)
slekt	genus	Homo
familie	familia	Hominoidea (menneskeapar)
orden	ordo	Primates (primatar)
klasse	classis	Mammalia (pattedyr)
rekkje	phylum	Chordata (ryggstrengdyr)
rike	regnum	Animalia (dyr)

Naturlege og kunstige grupper

Ei gruppe som bygger på evolusonær avstamming blir kalla naturleg, eller monofyletisk. Grupper som er danna gjennom likskapstrekk men ikkje omfattar alle artar med felles avstamming blir kalla kunstige. Desse kan anten omfatta artar med ulikt evolusjonært opphav (polyfyletisk gruppe), eller berre utvalde artar som stammar frå same opphav (parafyletisk gruppe). Mange taksonomiske grupper basert på likskapar har vist seg å vera naturlege, medan andre er blitt omgrupperte etter analysar med mellom anna molekylærgenetikk.

Kjelder

«klassifikasjon – biologi» i Store norske leksikon, snl.no.

Denne artikkelen bygger på «Biologisk klassifikasjon» frå Wikipedia på bokmål, og «Biological classification» frå Wikipedia på engelsk den 23. november 2010.