Pandya

Pandyariket (tamil பாண்டியர், pandiya) var eit tamilsk rike sør i noverande India og Sri Lanka som fanst frå minst 300-talet f.Kr. til første halvdelen av 1500-talet. Riket hadde omfattande handel og kontakt med andre område, både med rike rundt Bengalbukta og med det gamle Hellas og Romarriket.

பாண்டியர் Pandyariket
300-talet f.Kr.–1600 →   →
Flagg
Plasseringa til Pandya Territorium under Pandya-riket på 1200-talet, under Sadayavarman Sundara Pandyan I.
Hovudstad	Korkai Madurai Tenkasi
Språk	Tamil
Religion	Djainisme, hinduisme, buddhisme.
Styreform	Monarki
Historisk periode	Jernalderen
- Oppretta	300-talet f.Kr.
- Opphøyrde	1600

Pandyariket byrja heilt i sør på det indiske subkontinentet, og den første hovudstaden var hamnebyen Korkai. Etterkvart som riket breidde seg nordover - til dagens Andhra Pradesh - blei hovudstaden flytta lengre inn i landet, til Madurai. Her bygde dei mellom anna det storslåtte Minakshi Amman-tempelet.

Riket tapte ei tid makt til Tsjera-, Tsjola- og Pallavarika. Det voks på ny på 1100-talet, og hadde stor makt fram til 1300-talet, under «dei fem pandyaene». Etter dette gjekk riket gjekk tilbake på grunn av indre konfliktar og ytre press, som invasjonar frå det muslimske Delhisultanatet. Ved midten av 1500-talet hadde Pandyariket tapt alle territoria sine.

Kultur

Pandya-dynastiet rekna seg som etterkomarar av Pandu, far til Pandava-brørne i det indiske storverket Mahabharata. Pandya-herskarane var opphavleg djainar, men blei etterkvart sjaivittar, eller Sjiva-dyrkarar. Dei er mykje omtalt i tamilsk dikting frå Sangam-tida, og fleire pandyakongar skal sjølv ha vore diktarar.

Kjelder

• «Pandya dynasty» (2014), Encyclopædia Britannica.
• Wilfred H. Schoff, «Tamil Political Divisions in the First Two Centuries of the Christian Era», Journal of the American Oriental Society, Vol. 33, (1913), pp. 209-213. DOI: 10.2307/592826

Bakgrunnsstoff

Denne historieartikkelen som har med India og Sri Lanka å gjere, er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.