Scott Joplin
Scott Joplin (1868–1. april 1917) var ein USA-amerikansk toneskapar og pianist. Han er vide kjend for sine ragtime-komposisjonar. Mellom 1895 og 1917 laga han 44 ragtime-melodiar, ein ragtime-ballett og to operaer. Ein av dei fyrste melodiane han laga, Maple Leaf Rag, vart sjølve signatur-melodien for ragtime-musikken.
| Scott Joplin | |||
 | |||
| Fødd | 1868 | ||
|---|---|---|---|
| Fødestad | Texarkana, Linden, Bowie County | ||
| Død | 1. april 1917 (48 år) | ||
| Dødsstad | New York by | ||
| Alias | The King of Ragtime, Vua của Ragtime | ||
| Opphav | USA | ||
| Aktiv | 1895–1917, 1917 | ||
| Sjanger | ragtime | ||
| Instrument | piano, gitar, fiolin, kornett | ||
| Verka som | pianist, komponist, banjospelar, jazzmusikar | ||
| Prisar | Pulitzer-prisens særskilte hederbevisninger og utmerkelser | ||
Liv og gjerning
endreJoplin var fødd seint i 1867, eller tidleg i 1868, i Nordaust-Texas, der far hans arbeidde på jarnbaneanlegg. Gjennom si eiga musikalske familie, og framhjelpt av lokale lærarar, utvikla han sine musikalske evner. I 1880-åra busette Joplin seg i Texarkana, der han dannna ein songkvartett, og underviste i mandolin- og gitarspel. Vel 20 år gammal slutta han med jarnbanearbeid. Dei neste åra reiste han rundt i dei amerikanske sørstatane og heldt konsertar på ei mengd ulike tilstellingar og stader. I 1893 tok han turen til verdsmessa i Chicago, innleiinga til den suksessen som skulle vert ragtime til del i 1897 og utover.
Joplin byrja gje ut musikkstykke i 1895. Med utgjevinga av «Maple Leaf Rag» i 1899 oppnådde han nasjonalt ry. Nett den melodien fekk ein sterk og varande innverknad på ragtime-stilen. Samstundes gav det komponisten ei stabil inntekt resten av livet, men ettersom Joplin aldri sidan hadde like stor suksess med seinare verk, hadde han ofte økonomiske vanskar. Åra 1901-07 budde han i St. Louis, der han heldt fram med å komponere, og jamleg opptredde med musikken sin. «The Entertainer» frå 1902 er den mest kjende melodien frå denne tida. Frå 1907 budde Joplin i New York City. I 1916 forfall han til demens, som eit utslag av syfilis. Han vart i januar 1917 innlagd på ein psykiatrisk institusjon, der han døydde tre månader seinare, 49 år gammal.
Etter at Joplin døydde, vart ragtime-musikk fortrengd frå musikkscena av nye stilretningar som stride, jazz og swing. Musikken hans vart gjenoppdaga tidleg i 1970-åra, fyrst gjennom eit musikkalbum av Joshua Rifkin, og deretter som filmmusikk i den populære spelefilmen Stikket (The Sting).
Kjelder
endre- Denne artikkelen bygger på «Scott Joplin» frå Wikipedia på engelsk, den 1. april 2017.
Bakgrunnsstoff
endre
