The Skye Boat Song

The Skye Boat Song er ein skotsk song frå slutten av 1800-talet som kjem i hug reisa til prins Charles Edward Stuart (Bonnie Prince Charlie) frå Benbecula til øya Skye då han flykta frå troppane til styresmaktene etter å ha blitt nedkjempa ved slaget ved Culloden i 1746.

«Skye Boat Song» spelt på sekkepipe av Clan Stewart Pipe Band.

Sir Harold Boulton, 2. baronett skreiv teksten til ein air samla inn av Anne Campbelle MacLeod på 1870-talet. Linja «Over the Sea to Skye» blir no mykje nytta av turistindustrien på Skye.

Robert Louis Stevenson skreiv ein alternativ tekst til melodien, truleg i 1885. Han hadde høyrd jakobittsongar frå ein besøkande, og meinte teksten i denne songen ikkje var god nok, så han laga eit nytt sett vers han meinte passa betre med den sørgjelege melodien.

Songen blir ofte spelt som ein sein bånsull eller vals, og er blitt del av den moderne folkemusikkanonen på 1900-talet med versjonar av mellom anna Paul Robeson, Tom Jones, Rod Stewart, Roger Whittaker, Tori Amos og mange andre.

Innhald

Plasseringa av Small Isles innan Hebridane

Songeteksten fortel om korleis Bonnie Prince Charlie, forkledd som ei tenestejente, flykta i ein liten båt etter å ha blitt overvunnen i jakobittopprøret i 1745 med hjelp frå Flora MacDonald. Songen inneheld jakobittiske motiv, sjølv om han blei skriven nesten halvtanna hundreår etter episoden han skildrar. Spesielt Stevenson sin versjon, som gjev att kursen til båten (Mull var atterover, Rum på babord, Eigg på styrbord baug) ser ut til å beskriva Charles si flukt frå fastlandet, men dette er uhistorisk. Den einaste gongen Charles var på Skye var då han forlét Benbecula i Dei ytre Hebridane for å unngå dei stadig meir grundige ettersøkingane. Det er usannsynleg at ein båt frå Benbecula ville segla sør for Rum for å reisa til Skye.

Opphav

Teksten blei skriven av sir Harold Boulton, 2. baronett, til ein air-melodi samla inn på 1870-talet av Anne Campbelle MacLeod (1855–1921), som seinare blei lady Wilson etter å ha gifta seg med sir James Wilson, KSCI (1853–1926) i 1888. Songen blei fyrst gjeven ut i Songs of the North av Boulton og MacLeod i London i 1884, ei bok som kom ut i minst tjue utgåver. I seinare utgåver var MacLeod sitt namn utelate og det stod i staden om melodien at han var ein «Old Highland rowing measure arranged by Malcolm Lawson». Han blei raskt teken opp av andre samlarar, som Laura Alexandrine Smith i Music of the Waters (1888). Lawson var ein eldre bror av kunstnaren Cecil Gordon Lawson.

Ifølgke Andrew Kuntz, ein samlar av folkemusikk-soger, var MacLeod undervegs til Skye og blei rodd over Loch Coruisk (Coire Uisg, 'Kjelen av vatna'), då roarane byrja å synga ein gælisk ro-song, «Cuachag nan Craobh» ('Gauken i lunden'). MacLeod skreiv ned det ho hugsa av melodien, med tanke om å bruka han seinare i ei bok ho skulle skriva med Boulton. Han la seinare til delane med jakobittiske assosiasjonar. Andrew Kuntz har skrive om korleis songen fekk fotfeste i kulturen: «As a piece of modern romantic literature with traditional links it succeeded perhaps too well, for soon people began 'remembering' they had learned the song in their childhood, and that the words were 'old Gaelic lines'.»

Innspelingar

Songen var svært populær då han kom ut, og frå han fyrst blei spelt inn av Tom Bryce 29. april 1899 har han vore ein standard blant skotske folke- og dansemusikarar. Han blei endå meir kjend frå 1960-talet av, og har blitt verande populær i mange musikksjangrar.

Songen blei brukt i den britiske filmen om andre verdskrigen Above Us The Waves frå 1955 med John Mills, James Robertson Justice og John Gregson. Filmen handla om det britiske åtaket med miniubåtar på det tyske krigsskipet «Tirpitz» i ein norsk fjord.

Engelske Alfred Deller spelte inn ein versjon til albumet sitt Western Wind frå 1958, saman med Desmond Dupré på gitar og John Sothcott på blokkfløyte. Songen blei framført og spelt inn av den amerikanske artisten og aktivisten Paul Robeson i 1959 og 1960.

Walisiske Tom Jones spelte inn ein versjon som var arrangert av Lee Lawson og Harold Boulton til debutalbumet sitt Along Came Jones frå 1965. Den israelske duoen Esther & Abi Ofarim spelte inn songen under tittelen «Bonnie Boat» til albumet Das Neue Esther & Abi Ofarim Album (1966). 

1970-talet

Calum Kennedy hadde ein versjon på Songs of Scotland and Ireland (Beltona 1971), og Rod Stewart spelte inn to versjonar av songen med The Atlantic Crossing Drum & Pipe Band under innspelingar for Atlantic Crossing mellom 1974 og 1975. Dei blei gjeven ut offisielt på luksus-gjenutgjevinga av albumet i 2009.

The Shadows spelte ein instrumentalversjon av songen til albumet Simply Shadows frå 1987. Tori Amos hadde songen som del av ein songtrilogi kalla «Etienne Trilogy» til debutalbumet sitt Y Kant Tori Read (1988). James Galway og The Chieftains spelte inn ein instrumentalversjon i februar 1990 ved Studios 301 i Sydney i Australia som kom ut på albumet Over the Sea to Skye - The Celtic Connection. Det finst også ein versjon på The Corries In Concert / Scottish Love Songs album (spor 19).

[Refreng:]
Speed, bonnie boat, like a bird on the wing,
Onward! the sailors cry;
Carry the lad that's born to be king
Over the sea to Skye.

1. Loud the winds howl, loud the waves roar,
Thunderclaps rend the air;
Baffled, our foes stand by the shore,
Follow they will not dare.

[Chorus]

2. Many's the lad, fought on that day
Well the claymore did wield;
When the night came, silently lay
Dead on Culloden's field.

[Refreng]

3. Though the waves leap, soft shall ye sleep,
Ocean's a royal bed.
Rocked in the deep, Flora will keep
Watch by your weary head.

[Refreng]

4. Burned are their homes, exile and death
Scatter the loyal men;
Yet ere the sword cool in the sheath
Charlie will come again.

Stevenson sin versjon

Robert Louis Stevenson sitt dikt frå 1892, som kan syngast til same melodi, had denne teksten:

[Refreng:] Sing me a song of a lad that is gone,
Say, could that lad be I?
Merry of soul he sailed on a day
Over the sea to Skye.

1. Mull was astern, Rum on the port,
Eigg on the starboard bow;
Glory of youth glowed in his soul;
Where is that glory now?

[Refreng]

2. Give me again all that was there,
Give me the sun that shone!
Give me the eyes, give me the soul,
Give me the lad that's gone!

[Refreng]

3. Billow and breeze, islands and seas,
Mountains of rain and sun,
All that was good, all that was fair,
All that was me is gone.

Andre versjonar

Det finst også ein salmeversjon av songen, kjend som «Spirit of God Unseen as the Wind».

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «The Skye Boat Song» frå Wikipedia på engelsk, den 10. juli 2022.