Vermiculitt

Vermiculitt er ei gruppe leirmineral med generell formel (Mg,Fe,Al)₃(Si,Al)₄O₁₀(OH)₂·4H₂O. Dei blir danna ved forvitring av glimmerar, som gjev av kalium og opptek vatn. Særleg biotitt vert lett omdanna, først til hydrobiotitt og deretter til vermiculitt.

Vermiculitt
Generelt
Kategori	Fylosilikat
Kjemisk formel	(Mg+2, Fe+2, Fe+3)3 [(AlSi)4O10]•(OH)2•4H2O
Identifikasjon
Farge	brun, gulbrun, gylden gul, bronsegul, grønaktig til svartaktig
Kløyv	{001} god
Mohs hardleiksskala	1 — 1.5
Glans	feittete eller glasaktig (perleaktig på kløyvplan)
Strekfarge	kvit eller gulaktig, skinande
Spesifikk vekt	2.4 – 2.7 (0.065 — 0.130 når avskala)
Smeltepunkt	1350 °C (avskalar ved 900…1000 °C)

Ved oppvarming av vermiculitt ekspanderer mineralet (eksfoliasjon) under avgjeving av vatn, flaka krummar seg som ormar (derav namnet) og svulmar opp til ein særs lett og porøs masse. Det vert nytta i store mengder som isolasjonsmateriale, tilsetning til lettbetong og liknande.

Store førekomstar finst blant anna i Montana i USA, og Transvaal i Sør-Afrika. I Noreg er det kjent frå granittpegmatitt i Iveland og som ein ikkje liten bestanddel av leirene i Noreg.

Vermiculitt vart først skildra i 1824 etter ein førekomst i Millbury i Massachusetts i USA. Namnet kjem frå latinsk vermiculare, å avle ormar etter måten mineralet avskalar på når det vert oppvarma.

Kjelder

• Vermiculitt. (15. februar 2009). I Store norske leksikon. Henta 14. februar 2014 frå http://snl.no/vermiculitt.