Zaporozje-kosakkar

Zaporozje-kosakkar, eller berre zaporozjarar (ukrainsk Запорожці Zaporozjtsi, polsk Kozacy zaporoscy) var ukrainske kosakkar som budde på andre sida av stryka ved Dnepr, området som vart kalla Dei store engene i Sentral-Ukraina. I dag er det meste av dette området underlagt vatn av Kakhovkareservoaret.

Avbilding av ein zaporozje-kosakk frå 1587.

Zaporozje-kosakkar skildra av Ilja Repin i måleriet Zaporog-kosakkar skriv brev til den tyrkiske sultanen (1880, Det russiske museum, Sankt Petersburg)

Zaporozjisk Sitsj voks raskt på 1400-talet då liveigne bønder flykta frå meir kontrollerte delar av Det polsk-litauiske samveldet og oppretta ei politisk eining med eit parlamentarisk system som styre. Frå 1500- til 1700-talet vart zaporozje-kosakkane ein sterk politisk og militær styrke som utfordra styresmaktene i Polen-Litauen, tsardømet Russland, Det osmanske riket og den osmanske vasallstaten Krim-khanatet. Hæren gjekk gjennom ei rekkje konfliktar og alliansar med dei tre maktene før dei fall under det russiske makta og til slutt vart oppløyst med tvang seint på 1700-talet av Det russiske imperiet. Det meste av folkesetnaden vart flytta til Kuban-området sør i Det russiske imperiet. Kosakkane spelte der ei viktig rolle i å forsvare imperiet mot aggressive kaukasiske folk og til gjengjeld fekk dei mykje fridom av tsarane.

Namnet Zaporozje kjem av plasseringa til festninga deira i Zaporozjzjija, som tyder «landet på andre sida av stryka».

Sjå òg

• Den kosakkiske armeen
• Krim-khanatet
• Jødiske kosakkar
• Khmelnytskyj-oppstanden
• Kuban-kosakkar
• Sloboda-Ukraina
• Tatar-invasjonar
• Taras Bulba

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Zaporozhian Cossacks» frå Wikipedia på engelsk, den 6. september 2012.
  • Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:

Bakgrunnsstoff

Commons har multimedium som gjeld: Zaporozje-kosakkar

• Zaporizhian Cossaks på Encyclopedia of Ukraine