Braunschweig-Lüneburg

Braunschweig-Lüneburg vart eit historisk hertugdøme frå seinmellomalderen til tidleg moderne tid nordvest i Det tysk-romerske riket.

Herzogtum Braunschweig-Lüneburg Hertugdømet Braunschweig-Lüneburg
Statar i Det tysk-romerske riket
← 1235–1708 →   →
Våpen
Plasseringa til Braunschweig-Lüneburg Hertugdømet Lüneburg og tilhøyrande område. Teikna av Willem og Joan Blaeu, 1645
Hovudstad	Braunschweig, Lüneburg
Styreform	Fyrstedøme
Historisk periode	Mellomalderen
- Otto den unge,     hertug av Braunschweig      og Lüneburg	1235
- Deling i     fyrstedømet Lüneburg     og fyrstedømet     Braunschweig	1269
- Grubenhagen     fråskild Braunschweig	1291
- Fyrstedømet Göttingen     fråskild Braunschweig	1345
- Braunschweig delt i     Wolfenbüttel og     Calenberg	1432
- Tatt opp i den kurrhinske rikskretsen
- Opphevd til     kurfyrstedøme	1708

Som namnet viser til, var hovudbyane i denne føydale staten Braunschweig og Lüneburg gjennom det meste av mellomalderen. Etter kvart voks Hannover seg til ein by som dominert regionen økonmisk og seinare valde hertugane å flytte dei administrative funksjonane hit, medan dei heldt familiesetet som før. Då familien vart forfremma til kurfyrstar vart namnet på kurfyrstedømet endra til Hannover.

Hertugdømet Braunschweig-Lüneburg

Staten kom til ved arv i den første saksiske staten til Henrik Løve seint på 1100-talet. I 1180 vart Henrik avsett av keisar Fredrik Barbarossa som hertug av Sachsen, men fekk halde nokre landområde i Niedersachsen, som gjekk i arv til borna hans som hertugdøma Braunschweig og Lüneburg.

Den første hertugen av Braunschweig-Lüneburg var Otto I, barnebarnet til Henrik Løve, som regjerte frå 1235 og framover. Etter 1267 dele sønene hans hertugdømet i to delar, Lüneburg-Celle-linja til Johannes og Wolfenbüttel-linja til broren Albert, som seinare vart fleire mindre statar. Alle av dei vart styrt av Welf-dynastiet og hadde tette band til kvarandre, ofte ved at syskenborn gifta seg med kvarandre. Maktsenteret flytta seg samstundes frå Braunschweig og Lüneburg til Celle og Wolfenbüttel.

Sjølv om det var om lag eit dusin inndelinga av hertugdømet, var dei fleste av desse berre familiebasert og ikkje anerkjende som statar i Riket, som på eit tidspunkt hadde over 1500 slike lovleg anerkjende statseiningar. Av deltakarar på riksdagen i 1792 finn ein fire inndelingar av Braunschweig-Lüneburg som var anerkjende:

• Lüneburg-Celle, oppretta i 1269, arva av George Louis av Calenberg i 1705.
• Calenberg og Göttingen, slått saman under Erik I av Braunschweig-Wolfenbüttel i 1495. Georg, den yngre broren til hertug Ernst II av Lüneburg-Celle fekk Calenberg i 1635 ig valde å slå seg ned i Hannover. Son hans Ernst August vart utpeikt som kurfyrste av Hannover i 1692.
• Grubenhagen, oppretta i 1291 under Henry I Braunschweig-Lüneburg, sonen til Albert I av Braunschweig-Lüneburg, men vart lagt under Lüneburg-Celle i 1617.
• Hertugdømet Braunschweig-Wolfenbüttel, oppretta i 1269, forgjengaren til hertugdømet Brunswick. Opphavleg kalla fyrstedømet Braunschweig og hertugane flytta residensen sin til Wolfenbüttel i 1432.

I 1705, bortsett frå Hannover-dynastiet som styrte England, var det berre to hertugar att i Braunschweig--Lüneburg, ein som styrte Calenberg i Celle, og den andre som styrte Wolfenbüttel.

Bakgrunnsstoff

• Kart over Niedersachsen i 1789
• Herskarar av Braunschweig Arkivert 2011-06-09 ved Wayback Machine.
• Herskarar av Braunschweig-Lüneburg Arkivert 2011-06-09 ved Wayback Machine.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Brunswick-Lüneburg» frå Wikipedia på engelsk, den 12. april 2009.