Charles Hermite

Charles Hermite (fødd 24. desember 1822 i Dieuze i Lothringen, død 14. januar 1901 i Paris) var ein fransk matematikar.

Charles Hermite
Fødd	24. desember 1822 Dieuze
Død	14. januar 1901 Paris
Nasjonalitet	Frankrike
Område	algebra, talteori, matematikk, matematisk analyse, kvadratisk form, ortogonale polynom, elliptisk funksjon
Yrke	matematikar, universitetslærar, senior lecturer, professeur des universités, universitetslærar
Institusjonar	École normale supérieure Universitetet i Paris École polytechnique
Alma mater	Lycée Henri IV Lycée Louis-le-Grand École polytechnique
Medlem	Royal Society Société philomathique de Paris Det franske vitskapsakademiet Vitskapsakademiet i St. Petersburg Kungliga Vetenskapsakademien Ligue de la patrie française Det ungarske vitskapsakademiet Académie de Stanislas American Academy of Arts and Sciences Accademia Nazionale dei Lincei Det russiske vitskapsakademiet Det prøyssiske vitskapsakademiet Accademia Nazionale delle Scienze detta dei XL Royal Society of Edinburgh Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen Accademia delle Scienze di Torino

Familien til Hermite stamma frå Marseille og Santo Domingo. Slik tilfellet ofte har vore med store matematikarar, viste det seg tidleg at Hermite hadde ein uvanleg matematisk dugleik. Allereie medan han gjekk på skulen i Paris sysla han med studium av arbeida til dei klassiske meistrane på fritida. Han har sjølv fortalt at skriftene til Niels Henrik Abel gjorde eit så djupt inntrykk på han at han allereie i tidleg skulealder vedtok seg for å vie livet sitt til matematiske studium. Han byrja å studere ved École Polytechnique, men allereie etter eit år avbraut han studia for å bruke all tida si på matematikken.

Allereie då han var 19 år fekk han heile den matematiske merksemda i verda retta mot seg gjennom ei løysing av divisjonsproblemet for dei ultra-elliptiske funksjonane. På den tida høyrde dette området til eit av dei minst tilgjengelege emna innanfor den høgare matematikken. Arbeida om dei ultra-elliptiske funksjonane vart snart etterfylgt av oppdaginga av ei rekkje nye og enkle eigenskapar hos dei elliptiske funksjonane, og dette var oppdagingar som Abel og Jacobi heilt hadde oversett.

Etter desse arbeida innanfor matematisk analyse, konsentrerte Hermite seg hovudsakleg om aritmetikk og algebra. Særleg sentralt er arbeidt hans om femtegradslikningar. Det første banebrytande arbeidet til Abel var eit bevis for at allmenne algebraiske likningar av høgare enn fjerde grad ikkje kunne løysast gjennom rotutdraging. Dermed var det vist at den allmenne femtegradslikninga ikkje kunne løysast på same måte som vanlege likningar av lågare grad.

I 1858 gjorde dei tre matematikarane Hermite, Brioschi og Kronecker nesten samstundes oppdagingar som førte til ei fullstendig løysing av dette vanskelege problemet. Hermite var den første som publiserte arbeidet sitt, og han viste at dei elliptiske funksjonane gav dei naudsynte opplysningane som måtte til for å løyse femtegradslikningar, og dermed kunne desse handsamast omtrent på same måte som ein tidlegare hadde gjort med tredjegradslikningar gjennom såkalla casus irreductibilis.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Charles Hermite» frå Wikipedia på bokmål, den 1. november 2011.

Bakgrunnsstoff

• Charles Hermite - MacTutor History of Mathematics archive