Dagfiol
Dagfiol eller fruefiol (Hesperis matronalis) er ein blomsterplante i krossblomfamilien. Han kan nå ei høgd på 40-100 cm og er kjenneteikna av klasar av lilla, rosa eller kvite blomar som har ei god, fiolaktig lukt. Dagfiol kan vera to- eller fleirårig. Planten er brukt som medisin, mat og prydplante. Han veks vilt eller forvilla i store delar av Eurasia og Nord-Amerika. Planten har ei blomstringstid frå juni til august i Norden.
| Dagfiol | |
 Dagfiol | |
| Systematikk | |
| Rike: | Planteriket Plantae |
| Rekkje: | Karplantar Tracheophytes |
| Underrekkje: | Frøplantar Spermatophytes |
| Orden: | Krossblomordenen Brassicales |
| Familie: | Krossblomfamilien Brassicaceae |
| Stamme: | Hesperideae |
| Slekt: | Hesperis |
| Art: | Dagfiol H. matronalis |
| Vitskapleg namn | |
| Hesperis matronalis | |
Ein reknar med at dagfiol blei innført til Noreg etter 1800.[1] Planten kom til Nord-Amerika på 1600-talet. Han er rekna som invasiv art eller ugras i Canada og i dei amerikanske delstatane Colorado, Connecticut og Massachusetts, som har reglar mot planting og spreiing.[2]
Dagfiol er mellom anna kjend som nattviol på svensk. Dette og det vitskaplege namnet Hesperis (frå gresk for 'kveld') viser til at angen av blomen særleg er sterk om kvelden og natta. Matronalis kjem frå latinsk matrona som tyder 'husfrue'.[3] I tillegg til norsk fruefiol er planten også kjend som mellom anna dame’s violet, dames-wort, dame’s gilliflower og mother-of-the-evening på engelsk og julienne des dames eller giroflée des dames på fransk.
-
DagfiolFoto: Andrew Butko -
Nærbilde av blomFoto: Jason Pratt -
FargevariasjonFoto: SB Johnny -
BladFoto: Raffi Kojian
Kjelder
endre- ↑ Hesperis matronalis, Rødliste 2010
- ↑ Plant profile, USDA.gov
- ↑ Jens Corneliusson, Växternas namn, Wahlström & Widstrand 1997. ISBN 91-46-17102-9. Oppgjeven av Svensk Wikipedia.
- Dagfiol, Urtekildens planteleksikon
- Hesperis matronalis L., Den virtuella floran
- Dagfiol (Hesperis matronalis)[daud lenkje], gaia.cxr.no
- Julienne des dames, plantesenvahissantes.org
Bakgrunnsstoff
endre- (no) Dagfiol hos Artsdatabanken
- (en) Dagfiol i Encyclopedia of Life
- (en) Dagfiol i Global Biodiversity Information Facility
- (sv) Dagfiol hos Dyntaxa
- (en) Dagfiol hos ITIS
- (en) Dagfiol hos NCBI
- (en) Dagfiol hos The International Plant Names Index
- (en) Dagfiol hos Tropicos
- (en) Kategori:Hesperis matronalis – bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons
- (en) Hesperis matronalis – galleri av bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons
- Hesperis matronalis – detaljert informasjon på Wikispecies
