Eurosona

Eurosona er nemninga brukt om dei 20 medlemslanda i Den europeiske unionen (EU) der euro vert brukt som valuta. Desse landa er tilslutta Den økonomiske og monetære unionen (ØMU). Den europeiske sentralbanken (ESB) er ansvarleg for pengepolitikken til eurosona.

Fellesvalutaen vart oppretta elektronisk på verdas finansmarknadar i 1999, men vart ikkje innført som fysisk betalingsmiddel før 1. januar 2002. Europeiske mikrostatar som Monaco, San Marino og Vatikanstaten har innført euro gjennom spesielle avtalar, men er formelt ikkje ein del av euroområdet ettersom dei ikkje er medlemmar av EU. Unilateralt er fellesvalutaen òg kome i bruk i Andorra, Kosovo og Montenegro.

Sidan 1999 har òg Hellas, Slovenia, Kypros, Malta, Slovakia og Estland slutta seg til Den økonomiske og monetære unionen (EMU). Alle medlemslanda av Europaunionen, bortsett frå Storbritannia og Danmark, er bundne til å innføre euro, og dermed er det venta at fleire land vil ta del i valutaunionen ettersom kvart land oppfyller konvergenskriteria for samarbeidet.

Eurosona utgjer i dag ein av verdas største økonomiar, avhengig av kor kursen står mellom den amerikanske dollaren og euroen.

Omfang

Offisielle medlemsland

Støtta til euroen 2008: ██ >70% ██ 50–70% ██ 30–50% ██ <30%

██ Land med euro per i dag. ██ Land med euro de facto.

Euroområdet vart danna då euroen vart skapt 1. januar 1999. Valutaen vart fyrst innført elektronisk og berre i dei 11 av EU sine då 15 medlemsstatar som oppfylte dei såkalla konvergenskriteria.

Hellas, som var ein av dei EU-statane som fyrst ikkje kvalifiserte seg til eurosona, slutta seg til området 1. januar 2001, ettersom landet då oppfylte konvergenskriteria.

Eitt år seinare, 1. januar 2002, vart euroen innført som fysisk valuta; det var no mogleg å handle med eurosetlar og euromyntar. Overgangen innebar at over 300 millionar personar på ein og same tid bytta valuta. Det var no eksempelvis mogleg for ein tyskar å handle i ein fransk forretning utan å måtte veksle valuta.

Sjølv om eurosona allereie i dag omfattar mange EU-medlemsstatar i tillegg til fleire andre land og territorium, så ventar fortsatt mange land på å få slutte seg til valutaunionen. I fylgje Maastricht-traktaten må nemleg alle medlemslanda, bortsett frå Danmark og Storbritannia som begge har unntak frå pålegget, innføre euroen som valuta så snart dei oppfyller konvergenskriteria. Dette gjorde Slovenia, som fyrste land etter dei opphavlege 12 eurolanda, i 2006, og kunne såleis innføre euroen som valuta 1. januar 2007. Kypros og Malta gjekk over til euroen 1. januar 2008. Slovakia innførte euroen 1. januar 2009 etter ei avgjerd fatta av finansministrane i euroområdet den 8. juli 2008.

Europakommisjonens konvergensrapport frå 2008 slo fast at Slovakia oppfylte konvergenskriteria, og 3. juni 2008 gav finansministrane i EU landet klarsignal om å innføre euroen frå 2009. 8. juni 2010 gav finansministrane i EU klarsignal til at Estland kunne innføre euro frå 1. januar 2011.

Land	Folketal	Areal (km²)	Kode	Tidlegare valuta	Vekslingskurs	Bunden sidan	Innføring av euro	Budsjettbalanse (%)	Statsgjeld (%)
Austerrike	000000008192880.00000000008 192 880	000000000083858.000000000083 858	ATS	Austerriksk schilling	13,7603	1998-12-3131. desember 1998	1999-01-011. januar 1999	–0,5	59,1
Belgia	000000010584534.000000000010 584 534	000000000030528.000000000030 528	BEF	Belgisk franc	40,3399	1998-12-3131. desember 1998	1999-01-011. januar 1999	–0,2	84,9
Estland	000000001324333.00000000001 324 333	000000000045226.000000000045 226	EEK	Estlandsk krone	15,6466	2004-06-2828. juni 2004	2011-01-011. januar 2011	+2,8	3,4
Finland	000000005301992.00000000005 301 992	000000000338145.0000000000338 145	FIM	Finske mark	5,94573	1998-12-3131. desember 1998	1999-01-011. januar 1999	+5,3	35,4
Frankrike	000000061538322.000000000061 538 322	000000000551695.0000000000551 695	FRF	Franske franc	6,559570	1998-12-3131. desember 1998	1999-01-011. januar 1999	–2,7	64,2
Hellas	000000010964021.000000000010 964 021	000000000131940.0000000000131 940	GRD	Greske drakmer	340,750	2000-06-1919. juni 2000	2001-01-011. januar 2001	–2,8	94,5
Irland	000000004062235.00000000004 062 235	000000000070273.000000000070 273	IEP	Irske pund	0,787564	1998-12-3131. desember 1998	1999-01-011. januar 1999	+0,3	25,4
Italia	000000058133509.000000000058 133 509	000000000301230.0000000000301 230	ITL	Italienske lire	1936,27	1998-12-3131. desember 1998	1999-01-011. januar 1999	–1,9	104,0
Kroatia	000000004284889.00000000004 284 889	000000000056594.000000000056 594	HRK	Kroatiske kuna	7,53450	2007-07-1212. juli 2007	2023-01-011. januar 2023
Kypros	000000000784301.0000000000784 301	000000000009250.00000000009 250	CYP	Kypriotiske pund	0,585274	2007-07-1010. juli 2007	2008-01-011. januar 2008	+3,3	59,8
Luxembourg	000000000465000.0000000000465 000	000000000002586.00000000002 586	LUF	Luxembourgsk franc	40,3399	1998-12-3131. desember 1998	1999-01-011. januar 1999	+2,9	6,8
Malta	000000000400214.0000000000400 214	000000000000316.0000000000316	MTL	Maltesisk lire	0,429300	2007-07-1010. juli 2007	2008-01-011. januar 2008	–1,8	62,6
Nederland	000000016491461.000000000016 491 461	000000000041526.000000000041 526	NLG	Nederlandske gylden	2,20371	1998-12-3131. desember 1998	1999-01-011. januar 1999	+0,4	45,4
Portugal	000000010605870.000000000010 605 870	000000000092391.000000000092 391	PTE	Portugisisk escudo	200,482	1998-12-3131. desember 1998	1999-01-011. januar 1999	–2,6	63,6
Slovakia	000000005439448.00000000005 439 448	000000000048845.000000000048 845	SKK	Slovakisk koruna	30,1260	2008-07-088. juli 2008	2009-01-011. januar 2009	–2,2	29,4
Slovenia	000000002010347.00000000002 010 347	000000000020273.000000000020 273	SIT	Slovensk tolar	239,640	2006-07-1111. juli 2006	2007-01-011. januar 2007	–0,1	24,1
Spania	000000045120000.000000000045 120 000	000000000504782.0000000000504 782	ESP	Spansk peseta	166,386	1998-12-3131. desember 1998	1999-01-011. januar 1999	+2,2	36,2
Tyskland	000000082422299.000000000082 422 299	000000000356974.0000000000356 974	DEM	Tyske mark	1,95583	1998-12-3131. desember 1998	1999-01-011. januar 1999	±0,0	65,0
Eurosona	000000323840766.0000000000323 840 766	000000002629838.00000000002 629 838	EUR	Europeisk euro	1,000000	1998-12-3131. desember 1998	1999-01-011. januar 1999

Kjelder

Denne artikkelen byggjer på «Eurosonen» frå Wikipedia på bokmål, den 1. mars 2011.