Ja, vi elsker dette landet

«Ja, vi elsker dette landet», stundom forkorta til «Ja, vi elsker», er nasjonalsongen til Noreg. Han vart dikta av Bjørnstjerne Bjørnson i 1859 og tonesett av fetteren hans, Rikard Nordraak.

«Ja, vi elsker dette landet» framført av The US Navy band.

Notane til «Ja, vi elsker dette landet»

Minnetavle ved Wernersholm i Bergen til minne om at Bjørnstjerne Bjørnson skreiv «Ja, vi elsker» her.

«Ja, vi elsker» vart einrøystes vedteke i Stortinget som den offisielle nasjonalsongen i Noreg den 11. desember 2019. Dette var 155 år etter at han fyrst vart brukt i statleg samanheng under femtiårsjubiléet til den norske grunnlova.

Soge

Wernersholm.

Den fyrste versjonen av teksten skreiv Bjørnson under ei vitjing hjå Michael Krohn i heimen hans på Wernersholm i Bergen i 1859. Denne versjonen vart trykt i Aftenbladet 1. oktober same året. Den endelege versjonen som har åtte strofer, vart trykt i Bjørnsons Digte og sange frå 1870. Musikken er av Rikard Nordraak som 21 år gamal skreiv ein mannskorsong. Denne vart framført offentleg fyrste gongen på Eidsvoll i 1864 av 24 mannssongarar (12 frå Den norske Studentersangforening, 8 frå Handelsstandens Sangforening og 4 frå Kristiania Haandverker Sangforening) i høve 50-års-jubileet for grunnlova. Seinare same dag vart songen framført i Kristiania, frå «Aulatrappa», hovudtrappa framfor Universitetet i sentrum. Eit mannskor på vel 200 songarar gledde ved dette høvet fleire tusen tilhøyrarar. Med det var tradisjonen med korsong frå Aulatrappa på 17. mai innleidd.

«Ja, vi elsker» vart umåteleg populær, og utkonkurrerte med eitt slag Bjerregaards «Sønner av Norge» som nasjonalsong.

Oftast syng ein den fyrste og dei to siste strofene. Men somme stader er det god tradisjon å syngje alle åtte.

Songen er blitt kalla ei «identitetsskapande historiebok i miniatyr»:

Med sitt fedrelandsdikt har Bjørnson skapt en fortelling om hva som kan bidra til å utvikle nasjonens identitet og styrke innbyggernes fedrelandssinn. Forbilder finnes selvsagt i andre nordiske nasjonalsanger, men «Ja, vi elsker» skiller seg ut gjennom sine pregnante bilder, sitt enkle ordvalg og sin dempete karakter, uten selvros. På mange måter er sangen en historiebok i miniatyr: De tre første strofene uttrykker kjærlighet til land og folk og minner om hvordan historiens konger og hærførere, og like ens menige kvinner og menn i bygd og by har beskyttet sitt fedreland. Ikke bare heltene er i fokus,

men like mye, eller mer, de mange fra de «tusen hjem».

Tekst

Tekst: Bjørnstjerne Bjørnson, Melodi: Rikard Nordraak

1. Ja, vi elsker dette landet, som det stiger frem furet, vejrbidt over vandet, med de tusen hjem. Elsker, elsker det og tænker på vor far og mor og den saganat, som sænker drømme på vår jord. 2. Dette landet Harald bjærged med sin kæmperad, dette landet Håkon værged, medens Øjvind kvad; Olav på det land har malet korset med sitt blod, fra dets høye Sverre talet Roma midt imod. 3. Bønder sine økser brynte, hvor en hær drog frem; Tordenskjold langs kysten lynte, så den lystes hjem. Kvinner selv stod op og strede som de vare mænd; andre kunde bare græde; men det kom igen! 4. Vistnok var vi ikke mange; men vi strak dog til, da vi prøvdes nogle gange, og det stod på spil; ti vi heller landet brænte, end det kom til fald; husker bare, hvad som hændte ned på Fredrikshald!

5. Hårde tider har vi døjet, blev tilsidst forstødt; men i værste nød blåøjet frihed ble oss født. Det gav faderkraft at bære hungersnød og krig, det gav døden selv sin ære - og det gav forlig. 6. Fienden sit våben kasted, op visiret fór, vi med undren mod ham hasted; ti han var vår bror. Drevne frem påstand av skammen gik vi søderpå; nu vi står tre brødre sammen, og skal sådan stå! 7. Norske mand i hus og hytte, tak din store Gud! landet vilde han beskytte, skønt det mørkt så ud. Alt, hvad fædrene har kæmpet, mødrene har grædt, har den Herre stille læmpet, så vi vant vår ret. 8. Ja, vi elsker dette landet, som det stiger frem furet, vejrbitt over vandet, med de tusen hjem. Og som fædres kamp har hævet det af nød til sejr, også vi, når det blir krævet, for dets fred slår lejr.

Litteratur

• Jon Gunnar Jørgensen, Anne Jorunn Kydland Lysdahl og Vigdis Ystad 2002: Historien om Ja, vil elsker

Bakgrunnsstoff

Ja, vi elsker dette landet på Wikikilden (frie originaltekstar)

• Lytt til nasjonalsangen hjå national-anthems.net
• «Ja vi elskar Ja vi elsker» (Klassekampen)
• http://www.youtube.com/watch?v=B4RktQxbZkQ – sunge a cappella av Det Norske Solistkor i Oslo rådhus
• http://www.youtube.com/watch?v=LUtiIMZIVOU