Kálymnos

Kálymnos (gresk Κάλυμνος, italiensk Càlino, tyrkisk Kilimli) er ei øy i Hellas som høyrer til Dodekanesane i Egearhavet. Ho ligg vest for halvøya Bodrum i Tyrkia (i antikken Halikarnassos) mellom øyane Kos (12 km mot sør) og Léros (2 km mot nord). Sistnemnde er forbunde til Kálymnos via fleire småøyar. Det tek mellom to og fem timar med båt til Kálymnos frå Ródos.

Kálymnos Lokalt namn Κάλυμνος
Emboriós er den nordlegaste delen av Kálymnos
Geografi
Stad	Egearhavet
Koordinatar	36°59′N 26°59′E
Øygruppe	Dodekanesane
Areal	134,5 km²
Administrasjon
Land	Hellas
Periferi Periferieining	Dei sørlege egeiske øyane Kálymnos
Største busetnad	Kálymnos (13 529 innb.)
Demografi
Folketal	17 752 (2021)
Folketettleik	132,0 /km²

Kálymnos er eigen kommune, og frå 2011 høyrer øya administrativt til under periferieininga Kálymnos i periferien Dei sørlege egeiske øyane. Kálymnos er hovudstad i periferieininga.

Øya hadde i 2021 eit folketal på 17 752, som gjer Kálymnos til den tredje folkerikaste i Dodekanesane etter Ródos og Kos. Av desse budde 13 529 innbyggjarar i tettstaden med same namn.

Hos grekarane er innbyggjarane kjend for velstanden sin, og ho er den rikaste øya i Dodekanesane og ei av dei rikaste av dei greske øyane.

Póthia

Geografi

Øya er grovt forma som eit rektangel med ei lengd på 21 km og ei breidd på 13 km, og dekkjer med det eit areal på 109 km². På nordsida er det i tillegg ei halvøy som strekkjer seg nordvestover. Kálymnos er ei fjellkledd øy med tre fjellkjeder som går frå nordvest til søraust. Kystlinja er svært ujamn med mange lune bukter. Overflata består hovudsakleg av kalkstein, men i dalane finn ein òg vulkansk kalktuff, som kjem frå ein gamal vulkan nær landsbyen Kantouni. Øya har stort sett lite plantevekst, bortsett frå i dalane Vathý og Póthia, der det veks oliven, appelsiner og vinranker.

Det oppstår ofte jordskjelv rundt Kálymnos.

Øygruppa Kálymnos

Kálymnos har ei lita naboøy kalla Télendos, som tidlegare var ein del av Kálymnos. Etter eit stort jordskjelv i år 554 evt. vart øya delt og skild frå Kálymnos av eit 800 meter langt sund.

Mellom Kálymnos og Kos ligg den litle øya Psérimos med eit areal på 11 km², ei av dei største av desse mindre øyane i Dodekanesane. Nær Psérimos ligg det ei mykje mindre øy kalla Platí, om lag 5 km mot nordaust ligg den litle øya Kalólimnos, og endå lenger aust ligg den omstridde øya Ímia.

Historie

Øya vart opphavleg busett av karianarar, og i antikken var Kálymnos avhengig av Kos og har ei historie som følgjer denne øya. I mellomalderen høyrde øya til Austromarriket og på 1200-talet vart ho nytta som marinebase av Venezia. I 1310 kom ho inn under Maltesarordenen på Ródos og vart seinare (hovudsakleg i 1457 og 1460) åtaka av osmanarane, som erobra øya i 1522. I motsetnad til Ródos og Kos emigrerte ikkje tyrkarar til øya under den osmanske perioden.

12. mai 1912, under den tyrkisk-italienske krigen vart Kálymnos okkupert av Italia, som hadde kontroll over denne og andre øyar i området fram til den andre verdskrigen. I 1947 vart Dodekanesane og Kálymnos igjen ein del av Hellas.

Byar og tettstader

Dei største byane og tettstadene i kommunen er:

Tettstad	Folketal 2011	Folketal 2021
Kálymnos	12 324	13 529
Pánormos	2 069	2 267
Vathýs	492	469
Vothýni	245	360
Myrtées	325	349

Dei andre busetnadene på øya er:

• Árgos (293)
• Vlykhádia (106)
• Kamári (75)
• Skaliá (55)
• Emboriós (43)
• Arjinónda (25)
• Paliónisos (15)

Småøyar i kommunen:

• Psérimos (84)
• Télendos (66)
• Kalólimnos (15)
• Nerá (1)
• Ímia (Limniá) éna (0)
• Ímia (Limniá) dýo (0)
• Kalavrós (0)
• Pláti (0)
• Safonídi (0)

Bakgrunnsstoff

Reiseguide for Kalymnos frå Wikivoyage

• Offisiell side

Kjelde

• Denne artikkelen er basert på ei omsetjing av artikkelen Kalymnos frå Engelsk Wikipedia .