Mokka
Mokka (arabisk المخا, al-Mukhā) er ein hamneby ved Raudehavet i Jemen. Fram til Aden og Hodeida voks forbi byen på 1800-talet, var Mokka den viktigaste hamnebyen for hovudstaden i Jemen, Sana'a.
| Mokka | |||
| by | |||
.jpg) | |||
| Land |  Jemen
| ||
|---|---|---|---|
| Guvernement | Taiz guvernement | ||
| Koordinatar | 13°19′N 43°15′E / 13.317°N 43.250°E | ||
| Folketal | 16 794 (2005) | ||
| Tidssone | Jemen standardtid (UTC+3) | ||
 Mokka 13°19′00″N 43°15′00″E / 13.31666667°N 43.25°E | |||
  Kart som viser Mokka.
| |||
| Wikimedia Commons: Mocha | |||
Oversyn
endre
.jpg)
Mokka er kjend for den store kaffimarknaden som var her frå 1400-talet til tidleg på 1700-talet. Sjølv etter ein fann andre kaffikjelder, er mokkabønner (òg kalla sanani- eller mokka sanani-bønner som tyder 'frå Sana') sjølv i dag høgt verdsette for den særeigne smaken.
I følgje den portugisiske jesuittmisjonæren Jerónimo Lobo, som segla i Raudehavet i 1625, var Mokka «tidlegare lite kjend og hadde liten handel» men då «tyrkarane tok over makta i Arabia, vart han ein storby, men er ikkje residensbyen for pasjaen, som bur to dagar inn i landet i Sana'a.»[1] Lobo la òg til at hamnebyen vart viktig under osmanarane fordi dei kravde at alle skip som kom inn i Raudehavet, måtte inn til Mokka for å betale skatt på varene sine.
Remedius Prutky reiste gjennom Mokka i 1752 og 1756 og skreiv at byen hadde eit losjihus der profeten Muhammed skal ha budd. Han nemnte òg dei mange europeiske skipa i jamna: tre fransk, fire engelske, to nederlandske og eitt portugisisk.[2]
Det engelske, nederlandske, franske og danske Austindiakompaniet hadde fabrikkar i Mokka, som var ei stor eksporthamn for kaffi fram til tidleg på 1800-talet.
I desember 1820 gjekk HMS «Topaze» og skip og soldatar frå Det britiske austindiske kompaniet til åtak på det nordlege og sørlege fortet, og øydela dei. Det kom etter britane hadde sett fram krav til styret i byen. På denne tida hadde kaffihandelen i Mokka alt blitt forbigått av Etiopia, som no var den leiande innan kaffieksport, og selde kaffien til ein tredjedel av prisen importert frå Arabia.[3] Øydelegginga av byen var framleis tydeleg så seint som i 1909, då den tyske eventyraren og fotografen Hermann Burchardt skreiv om byen: «Dette kortet vil nå det får ein av dei mest gudsforlatne, vesle stadane i Asia. Det overgår alle forventningane mine med omsyn til øydelegginga. Det verkar som om heile byen er øydelagd av jordskjelv og liknande».[4]
Mokka var blant byane sør i Jemen som vart erobra av houthiar under den militære offensiven deira i mars 2015.[5]
Klima
endreKöppen-Geiger sitt klimaklassifiseringssystem klassifiserer klimaet her som varmt ørkenklima (BWh).
| Vêrdata for Mokka | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Jan | Feb | Mar | Apr | Mai | Jun | Jul | Aug | Sep | Okt | Nov | Des | År | |
| Gjennomsnittleg maks °C | 31,2 | 31,5 | 33,4 | 35,4 | 37,6 | 38,8 | 39,5 | 38,9 | 37,6 | 35,7 | 33,2 | 31,4 | 35,3 |
| Døgnmiddeltemperatur °C | 26,7 | 27,1 | 28,8 | 30,6 | 32,7 | 34 | 34,6 | 34 | 33 | 31 | 28,9 | 27,2 | 30,7 |
| Gjennomsnittleg min °C | 22,3 | 22,7 | 24,2 | 25,9 | 27,8 | 29,2 | 29,7 | 29,1 | 28,4 | 26,3 | 24 | 23 | 26,1 |
| Gjennomsnittleg nedbør mm | 5 | 2 | 4 | 4 | 2 | 1 | 8 | 14 | 22 | 6 | 2 | 5 | 75 |
| Kjelde: Climate-Data.org, høgd: 3m[6] | |||||||||||||
Venskapsby
endre
Tadjoura i Djibouti
Kjelder
endre- Denne artikkelen bygger på «Mocha, Yemen» frå Wikipedia på engelsk, den 1. juni 2016.
- Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:
- ↑ Donald M. Lockhart, translator, The Itinerário of Jerónimo Lobo (London: Hakluyt Society, 1984), p.88
- ↑ J.H. Arrowsmith-Brown, translator and editor, Prutky's Travels to Etiopia and Other Countries (London: Hakluyt Society, 1991), pp.363f
- ↑ Johann Ludwig Burckhardt (John Lewis Burckhardt), Travels in Nubia Arkivert 2016-04-03 ved Wayback Machine. 1819.
- ↑ Michael Friedländer, Hermann Burchardt: Mitteilungen aus seinen letzten Briefen (Messages from his last letters), published in Journal: Ost und West (Illustrated monthly magazine for all of Judaism), issue 2 / February 1910, Berlin, s. 108 (German).
- ↑ «Key waterway under threat as Houthi militiamen advance». Saudi Gazette. 24. mars 2015. Arkivert frå originalen 2. april 2015. Henta 25. mars 2015.
- ↑ «Climate: Mocha - Climate graph, Temperature graph, Climate table». Climate-Data.org. Henta 1. juni 2016.
