Nakhitsjevan

Nakhitsjevan (aserbajdsjansk Naxçıvan, meir offisielt Naxçıvan Muxtar Respublikası) er ein autonom republikk som tilhøyrer Aserbajdsjan. Området er ein eksklave med Armenia mellom seg og resten av landet. Nakhitsjevan er 5 500 km² stort og har omkring 310 000 innbyggjarar. Hovudstaden er Nakhitsjevan. Forutan mot Armenia i nord og aust grensar Nakhitsjevan mot Iran i sør og vest og mot ein liten tyrkisk remse mellom Iran og Armenia i nordvest.

Nakhitsjevan autonome republikk Naxçıvan Muxtar Respublikası
region
Flagg Symbol
Land	Aserbajdsjan
Hovudstad	Nakhitsjevan
Areal	5 363 km²
Folketal	410 100  (2011)
Folketettleik	75,03 / km²
Opprettinga av Nakhitsjevan ASSR	9. februar 1924
•  Nakhitsjevan autonome republikk	17. november 1990
Språk	aserbajdsjansk
Parlamentarisk leiar	Vasif Talibov
Nakhitsjevan 39.333333333333°N 45.5°E / 39.333333333333; 45.5
Plasseringa til Nakhitsjevan i Sør-Kaukasus Plasseringa til Nakhitsjevan i Sør-Kaukasus
Detaljkart Detaljkart
Wikimedia Commons: Nakhchivan Autonomous Republic

Armenia har rekna (og reknar delvis enno) området som armensk. Nakhitsjevan reknar seg sjølv som eit sjølvstendig land, men er ikkje anerkjend av andre nasjonar. Som land har dei derimot sjølv, forutan Tyrkia, anerkjend det tyrkiskkontrollerte Nord-Kypros som eit eige land. Den førre aserbajdsjanske presidenten Heydər Əliyev kom frå Nakhitsjevan.

I lågareliggande delar av platået vert det drive jordbruk ved hjelp av kunstig vatning (bomull, tobakk, ris, frukt, vin, silke). Det er òg tekstil- og næringsmiddelindustri i regionen, og noko gruvedrift.

Historie

Området vart oppretta som autonom republikk i februar 1924. Folkesetnaden har gjennom 1500 år hatt ein særs vekslande historie under skiftande herrar, mellom anna persarar, arabarar, seldsjukkar, mongolar, Det osmanske riket og igjen Iran, før russarane annekterte området i samband med den russisk-persiske krigen 1828. I 1924-1991 var Nakhitsjevan ein autonom republikk i sovjetrepublikken Aserbajdsjan, og frå 1991 autonom republikk i den sjølvstendige staten Aserbajdsjan.

I 1990 erklærte Nakhitsjevan (som første sovjetrepublikken) seg sjølvstendig av Sovjetunionen. Republikken vart gjenerobra i løpet av eit par dagar. På trass av den korte varigheita vert ofte denne lausrivinga rekna som det første forvarselet om at Sovjetunionen kom til å gå i oppløysing.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Nakhitsjevan» frå Wikipedia på bokmål, den 13. april 2012.
• Nakhitsjevan i Store norske leksikon.