San Luis-provinsen

San Luis (spansk uttale [san ˈlwis]) er ein provins i Argentina som ligg nær det geografiske senter av landet. Provinsen grensar til følgjande naboprovinsar: i nord til La Rioja, i aust til Córdoba, i sør til La Pampa og i vest til Mendoza og San Juan.

San Luis-provinsen
provins
Flagg Symbol
Land	Argentina
Hovudstad	San Luis
Areal	76 748 km²
Folketal	542 069 (2022)
San Luis 33.3°S 66.35°W / -33.3; -66.35
Wikimedia Commons: San Luis Province

Geografi

Heile den nordlege halvdelen av provinsen består av ås- og fjellandskap, som dannar grensa til naboprovinsen Córdoba. Den sørlege halvleiken av provinsen er nesten heilt flat, dominert av landskapet kjent som Monte.

Dei største elvane er Río Quinto, som har utspringet sitt i Sierra de San Luis og renn gjennom den sentrale, austlege delen av provinsen mot Córdoba, og Río Salado del Oeste, også kjent som Río Desaguadero, som markerer den vestlege grensa til Mendoza og San Juan. Begge elvane er ikkje-farbare.

Klimaet er tørt og temperert; nedbør er sjeldan med årleg gjennomsnitt ca. 560 mm.

• 
  Frå ei høgd aust for byen La Punta nær hovudstaden San Luis
• 
  Saltuttak frå Salinas del Bebedero i San Luis-departementet
• 
  Landskap i Mogote Bayo-reservatet
• 
  Mogote Bayo
• 
  Frå Sierra de las Quijadas nasjonalpark

Folkesetnad

Det aller meste av befolkninga bur langs det viktige aust-vest-sambandet Ruta Nacional 7, der dei to største byane ligg: San Luis, 170 000 innbyggjarar og Villa Mercedes med 111 000 innbyggjarar per 2010. Desse to byane husar til saman to tredelar av befolkninga i provinsen. Nesten heile den befolkninga som er att bur i Sierra de San Luis, medan den sørlege delen av provinsen er nesten øyden.

Som i mange andre argentinske provinsar er dei fleste innbyggjarane etterkommarar av spanjolar og italienarar, men det er også ein stor del mestisar. Den interne migrasjonen som følgde den raske industrialiseringa av provinsen etter 1982, har ført til høg vekst i folketalet.

Politikk

Familien Saá, seinare Rodríguez Saá, har spelt ei dominerande rolle i politikken i provinsen sidan 1860 og dominerer i dag provinsavdelinga av det peronistiske partiet Partido Justicialista. Denne fløya ser seg som eit motstraumdrag til valalliansen Frente para la Victoria dominert av Cristina Fernández de Kirchner. Sidan 1983 har to brør frå Saá-familien styrt provinsen.

Kritikarar av Saá-familien skuldingar dei for korrupsjon og nepotisme. Adolfo Rodríguez Saá blir tilskriven sitatet: «Para gobernar una provincia durante más dei 40 años, hay que hacerlo con la familia y lós amigos» («For å styre ein provins i meir enn 40 år, må ein gjere det med familie og venner»).

I 2003 førte protestar mot eit omstridd valresultat i hovudstaden San Luis til at ein lojal ordførar frå Saá-familien vart innsett parallelt med sigeren til opposisjonen. Denne uregelmessige situasjonen, som førte til ein rettstvist i høgsterett, vart først avslutta i 2007 då ein Saá-lojal kandidat vann ordførarvalet.

Økonomi

Fram til 1980-talet var provinsen dominert av jordbruk og ein av dei fattigaste i landet. Etter innføringa av Régimen de Promoción Industrial i 1979, som peika ut San Luis, La Rioja, San Juan og Catamarca som spesialøkonomiske soner med skattefordelar, byrja industrien raskt å etablere seg i San Luis og Villa Mercedes. Dette førte til ein auke i levestandarden i provinsen.

I dag er San Luis ein relativt rik provins. Ordninga som gjorde San Luis til ei spesialøkonomisk sone, gjekk likevel ut ved slutten av 2012.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Provinz San Luis» frå Wikipedia på tysk, den 19. november 2024

Bakgrunnsstoff

Commons har multimedium som gjeld: San Luis-provinsen

• Offisiell nettstad
• Maren Goldberg. «San Luis - province, Argentina» (på engelsk). Encyclopædia Britannica, Inc.