Samojedar

Samojedar er urfolk som lever delvis som nomadar på tundraen og taigaen nord i Russland og i det nordvestlege Sibir (frå området rundt Kvitsjøen til Tajmyrhalvøya, særleg ved elvene Ob og Jenisej) og snakkar samojediske språk.

Utbreiinga til uralske folkegrupper

Språkgrupper i Nord-Russland og Sibir.

Moderne nenetsarar, ei samojedisk folkegruppe, frå Tajmyrhalvøya nord i Russland.

Tidlegare fanst det fleire samojedar òg i Sajan-fjella i Sør-Sibir. Samojedane var opphavleg jegerar, men i dag lever dei stort sett av reindrift og fiske, og dessutan noko pelsdyroppdrett, jakt, jord- og skogbruk. Nganasan-folket var utelukkande jegerar til langt innpå 1900-talet. Den tradisjonelle religionen til samojedane har vore sjamanisme. Samojediske språk vert snakka av kring 30 000 menneske.

Språk og folkegrupper

Samojediske språk tilhøyrer den uralske språkgruppa og er i slekt med finsk-ugriske språk. Samojedane vert delt inn i folkegrupper etter språkstammane:

• Nenetsarar (tidlegare kalla jurak-samojedar, juraker og khasova)
• Enetsarar (tidlegare kalla jenisejar, jenisejsamojedar, karasasamojedar)
• Nganasanar (tidlegare kalla tavgisamojedar)
• Selkupar (tidlegare kalla ostjaksamojeder)
• Kamassarar (språket kamassisk, utdøydd i 1989)
• Motorar (språket mator, utdøydd på 1840-talet)

Nemninga samojedar (samojed i eintal) har ført til fleire konfliktar, fordi ordet på russisk (samojedy) tyder «dei som et maten rå» eller «dei som et seg sjølv», altså kannibalisme.

Sjå òg

• Samojediske språk
• Samojedhund
• Samar
• Inuittar

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Samojeder» frå Wikipedia på bokmål, den 2. april 2016.

Bakgrunnsstoff

• Om samojediske språk og russiske språkminoritetar (på engelsk) Arkivert 2007-04-05 ved Wayback Machine.
• Russiske folkegrupper (på engelsk)
• Sibirske urinnvånere (på engelsk)
• Urbefolkning nord i Europa og Russland (på engelsk) Arkivert 2005-10-26 ved Wayback Machine.
• Kort om samojedar i Nordisk Familjebok (1800-tals utgåvan)
• Om samojedane i engelsk leksikon fra 1911