Kilenebb
Kilenebb er ei biologisk slekt Schistes av kolibriar med to medlemmer som samla har eit leveområde langs Andesfjella frå Venezuela til Bolivia. Slekta er ein del av underfamilien Polytminae, «mangoar».
| Kilenebb | |
.jpg)
| |
| Systematikk | |
| Rike: | Dyr Animalia |
| Rekkje: | Ryggstrengdyr Chordata |
| Underrekkje: | Virveldyr Vertebrata |
| Klasse: | Fuglar Aves |
| Overorden: | Neoaves |
| Orden: | Seglarfuglar Apodiformes |
| Familie: | Kolibriar Trochilidae |
| Underfamilie: | Polytminae |
| Slekt: | Kilenebb Schistes Gould, 1846 |
| Artar | |
| kvitstrupekilenebb grønglitterkilenebb | |
Namnet Schistes er frå gresk: skhizo, «kløyve, splitte».[1]
Saman med slektene Doryfera og Colibri dannar Schistes ei klår monofyletisk gruppe.[2]
Skildring
endreKilenebb har ei særeigen form på tuppen av nebbet, som er kileforma mot ein syltynn spiss. Nebbet er elles kort, kvitstrupekilenebb har marginalt lengre nebb enn grønglitterkilenebb. Dette er relativt små kolibriar, ca. 8-9 cm i kroppslengd og har generelt grønleg fjørdrakt. Dei har eit kvitt område på sidene av øvre bryst, over det ein blå til mangenta-fiolett flekk på kvar side av halsen. Hos kvitstrupekilenebb er det kvite området smelta saman over brystet. Hannar har glitande grøn strupeflekk, kvitstrupekilenebb har òg grøn panneflekk. Den avrunda halen er mest bronsefarga. Hoer manglar den grøne strupeflekken.[3]
Begge artar har habitat i tett tåkeskog, 800-2300 moh. langs Andesfjella, grønglitterkilenebb marginalt høgast. I Colombia og Ecuador er artane separerte, grønglitterkilenebb lever mot aust og kvitstrupekilenebb på vestsida av vestleg Andes.
Dette taksonet var tidlegare ein art. I EBird/Clements Checklist kom ein splitt til to artar i revisjonen av august 2018.[4]
Artslista
endreKilenebb i rekkjefølgje etter IOC World Bird List V13.1, 2023,[5] med norske artsnamn etter Norske navn på verdens fugler.[6] IUCN kategori er etter HBW and BirdLife Taxonomic Checklist.[7]
- Kvitstrupekilenebb, Schistes albogularis, White-throated daggerbill, Gould, 1852, (LC)
- begge skråningene av dei vestlige Andesfjellene og vestsiden av de sentrale Andesfjellene i Colombia og vestsiden av Andesfjellene i det vestlige Ecuador.[8]
- Grønglitterkilenebb, Schistes geoffroyi, Geoffroy's daggerbill, (Bourcier, 1843), (LC)
- Austsida av Andes i Colombia nordover til Venezuela og sørover Peru, òg langs austsida av Andes i sentrale Bolivia (Cochabamba).[9]
Kjelder
endre- ↑ Jobling, James A (2010). The Helm Dictionary of Scientific Bird Names. London: Christopher Helm. s. 350. ISBN 978-1-4081-2501-4.
- ↑ Quintero, Esther and Perktaş, Utku (2018). «Phylogeny and biogeography of a subclade of mangoes (Aves, Trochilidae)». Journal of ornithology (Springer) 159: 29––46.
- ↑ Ridgeley, Robert S. Paul J. Greenfield, The Birds of Ecuador vol II, s. 290, Christopher Helm London (2001) ISBN 0-7136-6117-8
- ↑ Clements, J. F., T. S. Schulenberg, M. J. Iliff, B.L. Sullivan, C. L. Wood, and D. Roberson (august 2018), The eBird/Clements checklist of birds of the world: Updates & Corrections – August 2018, page 208, Wedge-billed Hummingbird Schistes geoffroyi, Cornell Lab of Ornithology, henta 26. juni 2023
- ↑ Gill, Frank; Donsker, David; Rasmussen, Pamela, red. (January 2023). «Hummingbirds». IOC World Bird List Version 13.1. International Ornithologists' Union. Henta 15. mai 2023.
- ↑ Norsk navnekomité for fugl (NNKF). «Norske navn på verdens fugler». Birdlife Norge. Henta 15. mai 2023.
- ↑ «HBW and BirdLife Taxonomic Checklist». BirdLife Data Zone (version 7 utg.). BirdLife International. Desember 2022. Henta 15. mai 2023.
- ↑ del Hoyo, J., N. Collar, G. M. Kirwan, and P. F. D. Boesman (2021). White-throated Daggerbill (Schistes albogularis), version 1.1. In Birds of the World (T. S. Schulenberg, Editor). Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA. https://doi.org/10.2173/bow.webhum3.01.1
- ↑ Schuchmann, K.L., P. F. D. Boesman, and G. M. Kirwan (2020). Geoffroy's Daggerbill (Schistes geoffroyi), version 1.0. In Birds of the World (T. S. Schulenberg, Editor). Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA. https://doi.org/10.2173/bow.webhum1.01
