Tefra

Tefra er stoff frå eit vulkanutbrot som fell frå lufta uansett kva det består av eller kor store fragmenta er. Tefra består typisk av rhyolitt, sidan dei fleste eksplosive vulkanar består av meir viskøs felsisk eller høgsilisisk magma.

Vulkanologar kallar òg fragment som er kasta opp i lufta frå vulkanar pyroklastar eller stundom berre klastar. Når klastar har falle til bakken vert dei verande tefra med mindre dei smeltar saman til pyroklastisk stein eller tuff. Etter eit utbrot hamner dei største tefrabitane nær vulkanen sidan dei fell til bakken først, medan mindre fragmentar kan fare tusenvis av kilometer avgarde og til og med rundt heile jorda sidan dei kan halde seg i stratosfæren i vekevis. Når store mengder tefra samlar seg i atmosfæren etter eit massivt vulkanutbrot (eller frå fleire mindre utbrot samstundes) kan dei reflektere lys og varme frå sola tilbake til verdsrommet og stundom føre til global nedkjøling. Tefra blanda med nedbør kan òg vere sur og skape sur nedbør.

Tefra vert plassert i tre grupper etter kva storleik dei har:

• Oske - partiklar mindre enn 2 mm i diameter
• Lapilli eller vulkansk sinder - mellom 2 og 64 mm i diameter
• Vulkanske bomber eller vulkanske blokker - større enn 64 mm i diameter

Orda tefra og pyroklast kjem begge frå gresk. Tefra tyder «oske», pyro tyder «brann» og klastos tyder «broten», så pyroklast tyder då «broten av brann».

Bruken av tefralag, som har sin eigen unike kjemiske samansetting og karakter, i arkeologi og geologi vert kalla tefrokronologi.

Bakgrunnsstoff

• Korleis vulkanar virkar Arkivert 2010-08-23 ved Wayback Machine.
• Vulkanske stoff Arkivert 2005-12-16 ved Wayback Machine.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Tephra» frå Wikipedia på engelsk, den 17. juli 2008.