Ein vaffel (fleirtal vaflar) eller ei vaffelkake[a] er eit tjukkvore, oftast noko luftig, bakverk som er steikt i eit jarn med meir eller mindre grovt rutemønster eller anna grovt mønster. Jarnet gjev vaflane mønster og form, som kan vera firkanta eller runde for heile kaka, og inndelingar i mindre delar som også kan vera firkanta eller hjarteforma.

Vaffel servert på kafé i Berlin.
Eit vaffeljarn av skandinavisk type.

Røre

endre

Vaffelrøre blir gjerne laga med egg, mjølk, kveitemjøl og smelta smør. Ein kan også nytta bakepulver,[2] gjær eller andre hevingsmiddel.[3] I tillegg kan ein tilsetja salt, sukker, vanilje eller kardemomme og liknande.[2]

Ein kan nytta egg frå høns til røra, men også frå andre fuglar og frå fisk. Vaffelrøre med torskerogn har til dømes vore nytta blant kysten i Noreg.[2]

I staden for smør kan ein nytta andre feittypar, som smult eller olivenolje, i røra.[3]

I tillegg til mjølk kan ein også nytta fløyte eller rømme i røra.[2] Det finst også døme på vaffelrøre laga med øl.[3]

Ein kan også nytta andre typar mjøl eller havregryn i tillegg til kveite.[2]

Historie

endre

Kaker steikte på jarn er nokre av dei eldste kjente kakene. Ein kjenner til kakejarn for avletter eller krumkaker frå 1600-talet. Vaflar er nemnde i kjelder frå 1700-talet.[2]

Tradisjonar

endre

Vafler kan vera rektangulære (typisk for nederlandske og belgiske vaflar), runde (typisk mange stader i Nord-Amerika) eller runde med underdeling i fire eller fem hjarteforma vaflar (typisk for skandinaviske vaflar).

I Noreg kan ein til dømes servera vaflar med syltetøy og rømme eller smør og brunost. I Nordland og Trøndelag finst det også skikkar med å ha egg og salt kjøtpålegg på vaflar. Ein kan også nytta vaflar til pølse i brød, noko ein til dømes har gjort i Østfold i Noreg.[2]

Blant portugisarjødar er vaflar tradisjonell ḥanukkámat.

Galleri

endre

Merknadar

endre
  1. dessutan kalla bakels eller bakkels i Nordmøre, Romsdal, Budal, Østerdalen, Odal og Solør[1]

Kjelder

endre
  1. «bakkels», Norsk Ordbok, henta 10. desember 2024 
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 «vaffel» i Store norske leksikon, snl.no.
  3. 3,0 3,1 3,2 «Recettes de gaufres (Liege, Bruxelles, Namur, ...) :: GaufresBelges.com», www.gaufresbelges.com, henta 11. desember 2024 

Bakgrunnsstoff

endre
  Commons har multimedium som gjeld: Vaffel
  Wikikokeboka har oppskrifter for: Vaffelkake
  Denne matartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.