Vilhelm Krag

Vilhelm Andreas Wexels Krag (24. desember 1871–10. juli 1933) var ein norsk forfattar frå Kristiansand. Han er best kjend for lyrikken sin, men skreiv også ei rad romanar og forteljingar, samt skodespel. I dag er Krag kanskje aller best kjend som opphavsmann til den geografiske og sosiologiske nemninga Sørlandet. Peter Krag var far hans, Thomas Krag ein eldre bror.

Vilhelm Krag
Statsborgarskap	Noreg
Fødd	24. desember 1871 Kristiansand kommune
Død	10. juli 1933 (61 år) Søgne
Yrke	skribent, lyrikar
Far	Peter Rasmus Krag
Ektefelle	Beate Kielland
Born	Preben Krag
Vilhelm Krag på Commons

Liv og gjerning

Krag byrja i 1889 på latingymnas i Kristiania. Her skreiv han diktet Fandango som vart offentleg framført hausten 1890. Litteraturhistorisk har diktet fått plass som innleiaren til den norske nyromantikken. Frå 1891 til 1897 gav han ut tre samlingar med nyromantisk lyrikk. I 1898 kom samlinga Vestlandsviser, med eit innhald prega av «frisk folkelighet», seinare kom nye diktsamlingar med same tema og form.

Også som forteljar gjekk Krag gjennom dei same fasane som han gjorde i lyrikken. Dei fyrste romanane formidla mykje den same stemninga som i dei nyromantisk dikta. Mellom 1897 og 1918 skreiv han derimot mange fortlejingar med innhald frå det historiske og folkelege i den landsdelen han hadde vokse opp i.

Krag forfatta ei rad skodespel i åra frå 1894 til 1914. Han var sjølv teatersjef ved Nationaltheatret i Kristiania 1908-11. Omtrent samstundes, 1907-09, var han redaktør for tidsskriftet Kringsjaa.

I 1926 kom den fyrste av fire minnebøker, den siste kom ut i 1931. Krag skreiv i alt 43 bøker, dikt, prosa og skodespel. Nest etter Bjørnstjerne Bjørnson skal han vere den mest tonesette, norske lyrikaren. Nærare hundre komponistar har laga meir enn 300 melodiar til dikta hans.

Sørlandet

Vilhelm Krag presenterte nemninga Sørlandet i ein avisartikkel i Morgenbladet si utgåve for 16. mars 1902.

Krag døydde i Ny-Hellesund i Søgne, der han hadde fritidsbustad i mange år.

Verk

Dikt Digte, 1891 Nat. Digte i prosa, 1892 Sange fra syden: Reiseindtryk og stemninger, 1893 Nye Digte, 1897 Vestlandsviser, 1898 Norge: Dikt, 1903 Sange. Et Udvalg, 1917 Sange fra min Ø, 1919 Viser og Vers, 1919 Skodespel Vester i Blaafjeldet, 1893 De gode gamle: To enaktere: De gamles juleaften – Solnedgang, 1895 Den sidste Dag, 1897 Baldevins bryllup, 1900 Livet en Leg, 1901 Situationens herre, 1903 Sangen om Florens, 1906 Jomfru Trofast, 1906 Slangen i Paradis, 1914 Vanitas, 1915

Prosa Hjemve, 1895 Den glade løitnant (roman), 1896 Fra de lave Stuer, 1897 Rachel Strømme Kristiania, 1898 Jul i skrivergaarden (noveller), 1899 Marianne (roman), 1899 Isaac Seehusen (roman), 1900 Isaac Kapergast (roman), 1901 Lille Bodil (roman), 1902 Den gamle Garde (roman), 1903 Thea Marie (roman), 1904 Hos Maarten og Silius, 1906 Major von Knarren og hans Venner (noveller/roman), 1906 Krøniken om Hr. Villum (roman), 1913 Stenansigtet (roman), 1918 Verdensbarn (roman), 1920

Memoarar Min Barndoms Have, erindringer Oslo, 1926 Dengang vi var tyve Aar, erindringer Oslo, 1927 Heirefjæren, erindringer Oslo, 1928 De skinnende hvide Seil, erindringer Oslo, 1931 Andre verk Holmerne de graa (vandringsbok) Kristiania, 1905 Vandringsmand (vandringsbok) Kristiania, 1907 (2 opplag) Fra det blaa Bryggerhus: Af en Digters Optegnelser (vandringsbok) Kristiania, 1911 (2 opplag) Hos Maarten og Silius (vandringsbok) Kristiania, 1912 (2 opplag) Sange fra min Ø (dikt) Kristiania, 1918 Christianssands Sparebank 1824–1924: Et jubilæumsskrift (bedriftshistorie) Kristiania, 1924 Baldevin. To idyller: Baldevins bryllup. Slangen i Paradis (skuespill) Oslo, 1925 Baldevins bryllup, filmatisert og hadde premiere i 1926. Skrifter i utvalg I–IV, Oslo, 1930 I Major von Knarren II Thea Marie og Stenansiktet III Maarten og Silius og andre noveller fra Holmerne de graa, Vandringsmann, Fra det blå bryggerhus, Fra de lave stuer og Marianne IV Dikt fra Digte, Nye digte, Vestlandsviser, Sange fra min ø og Viser og vers

Kjelder

• Aschehougs og Gyldendals store norske leksikon.
• Denne artikkelen bygger på «Vilhelm Krag» frå Wikipedia på bokmål, den 19. juli 2012.

Litteratur

• Herman Smitt Ingebretsen: En dikter og en herre. Vilhelm Krags liv og diktning, Ascehoug 1942.
• Gunvald Opstad: Fandango. En biografi om Vilhelm Krag. Vigmostad og Bjørke 2002.

Bakgrunnsstoff

• Digitaliserte bøker av Krag hos [[Nasjonalbiblioteket