Alstahaug kyrkje
- For ei kyrkje med liknande namn i Innherad, sjå Alstadhaug kyrkje.
Alstahaug kyrkje er ei mellomalderkyrkje bygd i stein på øya Alsta i Alstahaug kommune, litt sør for for Sandnessjøen i Nordland. Ho er soknekyrkje i Alstahaug sokn i Nord-Helgeland prosti.
| Alstahaug kyrkje | |||
| kyrkje | |||
 | |||
| Kyrkjesamfunn | Den norske kyrkja | ||
|---|---|---|---|
| Bispedøme | Sør-Hålogaland | ||
| Prosti | Nord-Helgeland | ||
| Sokn | Alstahaug | ||
| Fellesråd | Alstahaug | ||
| Stad | Alstahaug | ||
| Type | langkyrkje | ||
| Material | stein | ||
| Innvigd | kring 1200 | ||
| • Vigd til | St. Margareta | ||
| Takryttar | laukkuppel | ||
| Kyrkjegard | ved kyrkja | ||
| Sitjeplassar | 270 | ||
 Alstahaug kyrkje 65°53′38″N 12°23′52″E / 65.894°N 12.3978°E | |||
| Wikimedia Commons: Alstahaug kirke | |||
Kyrkja vart bygd på 1100- eller 1200-talet, av lokalt hogd kleberstein og utforma i romansk stil, som eit rektangulært skip og smalare kor. Kyrkja er ei av tre steinkyrkjer som vart bygde nokolunde samstundes, kanskje av same byggmeister. Alstahaug kyrkje har som Herøy kyrkje og Dønnes kyrkje mykje lik utforming, inkludert den karakteristiske laukkuppelen.
Alstahaug prestegjeld var lenge det mektigaste på Helgeland. Prestegjeldet hadde ved reformsatsen i 1589 seks kyrkjer og to kapell.
Altertavla vart sett opp i 1636. Presten Petter Dass virka her frå 1689 og fram til han døydde i 1707. Han gav kyrkja døypefatet i gåve i 1697. Sonen Anders Dass etterfølgde han. I perioden 1804-1828 var Alstahaug sete for biskop Mathias Bonsak Krogh, den første biskopen for Nordlandene. Biskop Krogh er gravlagt på kyrkjegarden ved kyrkja.
Kyrkja vart utvida og ombygd 1863-1865, og det vart bygd på eit skip, slik at den gamle mellomalderkyrkja no vart kor. Den vestre halvparten av skipet vart då riven. Kyrkja vart delvis tilbakeført til opphavleg utsjånad ved ombygging i 1935 og restaurering i 1970.
Kyrkja har om lag 270 sitjeplassar.
Kjelder
endre- Artikkelen byggjer på ei omsetjing frå bokmålswikipediaen
- Asle K. Brovoll, Alstahaug kirke - en kulturskatt, 1999. Kirkejubileet i 1999 feiret Helgelands middelalderkirker.
- Arkitekturguide Nord-Norge og Svalbard: Info om Alstahaug kyrkje
Bakgrunnsstoff
endre- Eldre fotografi av Alstahaug kyrkje på nettstaden til Nasjonalbiblioteket
- Alstahaug kyrkje i kulturminnesok.no, nettstaden til Riksantikvaren