Bengaltiger
Bengaltiger eller kongetiger (Panthera tigris tigris) er ein underart av tiger. Han er den mest talrike av nolevande underartar, og utgjer rundt halvparten av alle nolevande tigrar.[1] Bengaltigeren lever hovudsakleg i India, med mindre populasjoner i Bangladesh, Bhutan og Nepal.[2] Bengaltiger er nasjonaldyr både i India og Bangladesh.[3]
| Bengaltiger | |
 Bengaltiger | |
| Utbreiing og status | |
Status i verda:  Utbreiinga av bengaltiger | |
| Systematikk | |
| Rike: | Dyr Animalia |
| Rekkje: | Ryggstrengdyr Chordata |
| Underrekkje: | Virveldyr Vertebrata |
| Klasse: | Pattedyr Mammalia |
| Orden: | Rovpattedyr Carnivora |
| Familie: | Kattefamilien Felidae |
| Slekt: | Store kattedyr Panthera |
| Art: | Tiger P. tigris |
| Underart: | Bengaltiger P. t. tigris |
| Vitskapleg namn | |
| Panthera tigris tigris | |
Bengaltiger er rekna som ein sterkt truga underart som omfatta under 2 500 dyr i 2011. Talet på tigrar hadde då gått ned gjennom dei siste tre generasjonane, og leveområda deira hadde minka med om lag 50 %.[2]
Skildring
endreBengaltiger har pels med mørkebrune eller svarte striper på ein bakgrunn som kan vera lys oransje, gul eller i nokre høve kvit. Bakgrunnsfargen på buken og innsida av lemmene er kvit. Gjennomsnittslengda til hannar er 270 til 310 cm, medan den til hoer er 240 til 265 cm.[4] Halen er typisk 85–110 cm, medan skulderhøgda er rundt 90–110 cm.[5] Hannar veg i gjennomsnitt ca. 221 kg og hoer 140 kg.[6] Dei minste tigrane er funne i mangrovane Sundarbans, med hoer på 75–80 kg.[7]
Leveområde
endreBengaltigeren lever i ulike typar skog, mangrove, fjellområde og grassletter langs elvar. Særleg den sistnemnde habitattypen er i stor grad blitt omdanna til dyrka mark eller blitt degradert.[8]
Ein reknar med at bengaltigeren vandra inn i Sør-Asia for rundt 12 000 år sidan.[2] Opphavlege strekte leveområdet deira seg over det meste av Sør-Asia, til dagens Burma/Myanmar i nordaust. Det er også observert tigrar i opptil 4 100 meters høgd i Bhutan.[9] I dag er området kraftig redusert, for det meste til verneområde av ulik storleik.
Historie
endreMenneske har jakta på tigrar i lang tid, både for å verna folk og dyr og for å bruka delar av tigeren. I løpet av 1900-talet gjekk talet på tigrar i verda kraftig tilbake, og ein byrja forby jakt på dyra og handel med tigerdelar. I 1973 utnemnde India bengaltigeren til nasjonaldyr, og skipa verneplanen «Project Tiger».[1] India har i dag 27 tigerreservat spreidde utover landet, som Ranthambore nasjonalpark i vest, Namdapha og Manas nasjonalpark i nordaust, Parambikulam verneområde i sør og Kanha nasjonalpark sentralt i landet.[10] Her lever mindre populasjonar, men det finst fleire døme på at tigrar har forsvunne heilt frå verneområde, hovudsakleg grunna krypjakt.[11] Bengaltigrar lever også i Sundarbans, eit verna område delt mellom India og Bangladesh. Dette er eit pressa område prega av dødeleg konflikt mellom tigrar og menneske.[12] I Nepal blei Banke nasjonalpark skipa i 2010.
Bengaltiger i kulturen
endre
Ein tiger er avbilda på eit segl frå Indusdalkulturen (3300–1300 f.Kr.). Tigeren blei også brukt som symbol på myntar slått i det sørindiske Tsjolariket.
I Jungelboka til Rudyard Kipling er bengaltigeren «Shere Khan» ein viktig fiende for menneskeguten Mowgli. I Historien om Pi av Yann Martel er ein bengaltiger kalla Richard Parker ein viktig figur.
Bakgrunnsstoff
endreKjelder
endre- ↑ 1,0 1,1 tiger (Panthera tigris) (2011), Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Chundawat, R.S., Khan, J.A. & Mallon, D.P. 2011. Panthera tigris ssp. tigris, IUCN 2013. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.2. <www.iucnredlist.org>. Downloaded on 08 December 2013.
- ↑ Gupta, O. (2006), Encyclopaedia of India, Pakistan and Bangladesh, Delhi: Gyan Publishing, s. 313, ISBN 8182053897
- ↑ Mazák, V (1981), «Panthera tigris» (PDF), Mammalian Species 152 (152): 1–8, doi:10.2307/3504004 Oppgjeve av Engelsk Wikipedia.
- ↑ Karanth, K. U. (2003), «Tiger ecology and conservation in the Indian subcontinent», Journal of the Bombay Natural History Society 100 (2–3): 169–189 Oppgjeve av Engelsk Wikipedia.
- ↑ Slaght, J. C., D. G. Miquelle, I. G. Nikolaev, J. M. Goodrich, E. N. Smirnov, K. Traylor-Holzer, S. Christie, T. Arjanova, J. L. D. Smith, Karanth, K. U. (2005). Chapter 6. Who‘s king of the beasts? Historical and recent body weights of wild and captive Amur tigers, with comparisons to other subspecies, pp. 25–35 in: Miquelle, D.G., Smirnov, E.N., Goodrich, J.M. (Eds.) Tigers in Sikhote-Alin Zapovednik: Ecology and Conservation. PSP, Vladivostok, Russia. Oppgjeve av Engelsk Wikipedia.
- ↑ Barlow, A.; Mazák, J., Ahmad, I. U., Smith, J. L.D. (2010), «A preliminary investigation of Sundarbans tiger morphology», Mammalia 74 (3): 329–331, doi:10.1515/mamm.2010.040 Oppgjeve av Engelsk Wikipedia.
- ↑ Wikramanayake, E.D., Dinerstein, E., Robinson, J.G., Karanth, K.U., Rabinowitz, A., Olson, D., Mathew, T., Hedao, P., Connor, M., Hemley, G., Bolze, D. (1999) Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild, pp. 255–272 in: Seidensticker, J., Christie, S., Jackson, P. (eds.) Riding the Tiger. Tiger Conservation in human-dominated landscapes. Cambridge University Press, Cambridge. hardback ISBN 0-521-64057-1, paperback ISBN 0-521-64835-1.
- ↑ Walker, M. (20 September 2010) Lost tiger population discovered in Bhutan mountains. BBC Earth News.
- ↑ Frequently Asked Questions, projecttiger.nic.in
- ↑ Ali, F. M. (2009). Indian tiger park has no tigers. BBC News 14 July 2009.
- ↑ Waliur Rahman, «Villagers beat tiger to death», BBC News (29 May, 2003)
- Denne artikkelen bygger på «Bengal tiger» frå Wikipedia på engelsk, den 9. desember 2013.