Holstein

Holstein eller Holsten (dansk Holsten, uttalt med lang e, høgtysk Holstein, nedertysk Holsteen) er eit område i Nord-Tyskland, i delstaten Schleswig-Holstein.

Kart over Jylland og Nord-Tyskland med Holstein markert i gult.

Holstein var opphavleg eit grevskap, men vart frå 1474 eit hertugdømme som ein del av det tysk-romerske riket. Valet av hertug eller greve skjedde på landstinga som vart haldne ved Bornhøved. Folkeforsamlingane på landstinga utvikla seg til stenderforsamlingar, kalla landdagar.

I 1460 lukkast det Kristian I å bli vald til regjerande fyrste i både det danske hertugdømmet Slesvig og det tyske Holstein, det vil seie at hertugdømma kom i personalunion med Danmark og Noreg. Men då Kristian I døydde, vart regjeringsmakta igjen delt. Broren hans, Fredrik, vart vald til regjerande hertug saman med kong Hans. Det førte til delinga i 1490, som fekk konsekvensar for Sønderjylland. Fellesregjeringa opphøyrde i Slesvig etter 1713, då den gottorpske del av Slesvig kom inn under kongen, Frederik IV.

Som hertug av Holstein var den dansk-norske kongen vasall under det tyske riket. Dette vart oppløyst i 1806 og Holstein vart ein del av det danske monarkiet. Frå 1815 var det samtidig ein del av det tyske forbundet. I 1848 braut det ut eit ope opprør, som vart slått ned i treårskrigen. Forsøk på å innføre ein fellesforfatning for kongeriket Danmark og hertugdømmet Slesvig vart stoppa, sidan stenderforsamlingane i Holstein og Slesvig var tyskdominerte. Dei ynskte ei samanslutning av Schleswig og Holstein til ein stat. Austerrike og Preussen støtta stenderforsamlingane, og erobra hertugdømma i 1864. Schleswig og Holstein vart i 1867 sameint til provinsen Schleswig-Holstein og innlema i kongeriket Preussen. Nordslesvig vart i 1920 igjen dansk etter folkeavstemminga om Slesvig. Det øvrige Schleswig-Holstein vart frå 1946 ein eigen tysk delstat.