Jørgen

Jørgen er eit mannsnamn av gresk opphav.

Avleiing

Namnet stammar frå greske Geôrgios (Γεώργιος), eit mannsnamn sett saman av geô (jord) og ergo (å arbeida). Det tyder altså 'jordbrukar' eller 'bonde'. Namneforma Jørgen har lågtysk opphav, og har vore mykje brukt i Danmark og Noreg. På norsk har ho og vore forveksla med Jørund. Andre nordiske former av namnet er Ørjan og Georg. Namnet har òg kvinnelege utgåver, der det som tilsvarar Jørgen er Jørgine.

Bruk

I 2010 var det 10 898 menn som heitte Jørgen i Noreg. Etter ein nedgang i bruken i løpet av 1900-talet, steig han igjen frå rundt 1970, til ein topp på over 1,0 % rundt 1990.

Den heilage Jørgen, her kalla Geiorgie, drep draken. Måleri frå ei rumensk kyrkje.

Kulturell tyding

Heilage Jørgen, drakedreparen som òg er kjend som sankt Georg, var ein viktig kristen helgen, og gjorde sitt til at det audmjuke namnet spreidde seg i Europa og vidare. Det finst no i forskjellige former i dei fleste europeiske språka.

Jørgen hattemakar er eit omgrep som vert brukt for å symbolisera «vanlege» folk, då ofte samanlikna med kong Salomo, som symboliserer storfolk, rikfolk og liknande.

Utanlandske variantar

Engelsk: George
Fransk: Georges
Gresk: Geôrgios (Γεώργιος)
Italiensk: Giorgio
Katalansk: Jordi
Litauisk: Jurgis
Russisk: Georgij (Георгий)
Spansk: Jorge
Svensk: Göran
Tysk: Georg, Jörg, Jürgen
Ungarsk: György

Kjende namneberarar

Jørgen Herman Vogt (1784–1862), norsk jurist og statsminister
Jørgen Moe (1813–1882), norsk biskop, forfattar og eventyrsamlar
Jørgen Løvland (1848–1922), norsk politikar
Jørgen Reitan (1871–1944), norsk skolemann og språkforskar
Jørgen Tjønnstaul (1894–1985), norsk spelemann
Jørgen-Frantz Jacobsen (1900–1938), færøysk forfattar
Jørgen Husemoen (1905–1976), norsk spelemann
Jørgen Leth (f. 1937), dansk forfattar
Jørgen Kosmo (f. 1947), norsk politikar
Jørgen Norheim (f. 1952), norsk forfattar og historikar
Jørgen Rostrup (f. 1978), norsk idrettsutøvar

Kjelder

Søk etter norsk namnestatistikk for Jørgen hjå Statistisk Sentralbyrå
«Jørgen» i Store norske leksikon, snl.no.