Kertsj

Kertsj (ukrainsk Керч, russisk Керчь, krimtatarisk Keriç, gammalaustslavisk: Кърчевъ, gammalgresk: Παντικάπαιον, Pantikapaion, tyrkisk Kerç) er ein by på Kertsjhalvøya aust på Krimhalvøya, og er eit viktig senter for industri, transport og turisme i Ukraina. Kertsj vart grunnlagd for 2600 år sidan og vert rekna som ein av dei eldste byane i Ukraina.

Kertsj
Керч
by
Kertsj. Heidersobelisken på Mithridatesfjellet
Flagg våpen
Land	Ukraina
Region	Krimhalvøya
Høgd	10 moh.
Koordinatar	45°20′19″N 36°28′5″E
Areal	108 km²
Folketal	151 300  (2006)
Folketettleik	1 401 / km²
Tidssone	EET (UTC+2)
- Sommartid	EEST (UTC+3)
Postnummer	98300 — 98399
Retningsnummer	+380 6561
Kertsj 45.338611111111°N 36.468055555556°E / 45.338611111111; 36.468055555556
Kart som viser Kertsj. Kart som viser Kertsj.
Wikimedia Commons: Kerch
Nettstad: www.kerchrada.gov.ua/

Byen er òg ein viktig industriby, i området er det store jernforekomster. Andre viktige næringsvegar er skipsfart, fiskeri, skipsbygging og turisme. Frå byen går det jarnbane over sundet til han russiske sidan. Byen har 28 skular, 9 institutt knytte til russiske og ukrainske universitet, polyteknisk høgskule, medisink utdanning og seks tekniske skular. Byen er administrasjonssenter for Kertsj kommune.

Historie

Kertsj

Utgravingar ved byen Majak ved Kertsj har vist busetjingar som stammar frå tida mellom 1600- og 1400-talet f.Kr. På 700-talet vart den greske byen Pantikapaion (Panticapaeum) grunnlagt ved Kertsj av jonarar frå Milet. Pantikapaion gav namn til den siste attiske kunststilen (370–320 f.Kr.). Pantikapaion vart seinare den viktigaste byen i Det bosporanske riket (som fått namnet sitt av Kertjsundet, som den gongen vart kalla Kimmeriska bosporen) og hadde stor tyding som hamneby og handelsby.

Kertj kom seinare under Romarriket, Austromarriket, Genova og Krim-khanatet. Krimkhanarane bygde fortet Jenikale ved byen. Ved freden i Kutsjuk-Kainardji i 1774 vart Kertsj overført til Tsar-Russland. På 1830-talet starta ein omfattande utgravingar av dei antikke kulturminna i Kertsj.

Byen vart svært øydelagt i 1855 under Krimkrigen, og igjen under andre verdskrigen.

I 1900 vart den store metallurgiske fabrikken grunnlagt og denne er enno i verksemd.

Under andre verdskrigen vart byen først erobra av tyskarane i november 1941. 30. desember sette den raude armeen i gang ein motoffensiv i eit amfibieåtak over Kertsjsundet, og gjenerobra byen, men 17. mai 1942 var Kertsj igjen på tyske hender. Under offensiven i Ukraina vinteren og våren 1944 tok sovjetarane òg Krim tilbake, denne gongen for godt. Kertsj vart gjenerobra 11. april.

Klima

Kertsj har eit fuktig subtropisk klima (Köppen si klimaklassifisering Cfa) med kjølige til kalde vintrar og varme til heite somrar.

Vêrdata for Kertsj
	Jan	Feb	Mar	Apr	Mai	Jun	Jul	Aug	Sep	Okt	Nov	Des	År
Høgast målte °C	15,6	17,5	23,4	26,8	30,6	34,9	37,4	37,2	33,2	30,9	22,7	19,4	37,4
Gjennomsnittleg maks °C	3,5	3,8	7,8	14,3	20,2	25	28,1	27,8	22,6	16,3	9,8	4,3	15,4
Døgnmiddeltemperatur °C	0,6	0,4	3,8	9,8	15,4	20,3	23,4	23,1	17,9	12,2	6,2	2,4	11,3
Gjennomsnittleg min °C	−2,1	−2,6	0,5	5,8	10,8	15,5	18,6	18,4	13,3	8,3	3,2	−0,3	7,5
Lågast målte °C	−23,7	−23,1	−15,6	−6,5	−0,6	3,4	9,9	7,5	1	−5,4	−11,8	−17,6	−23,7
Gjennomsnittleg nedbør mm	33	32	33	31	30	55	35	50	37	29	44	43	452
Gns. dagar med regn	10	9	10	11	9	10	6	6	8	9	11	11	110
Gns. solskinstimar i månaden	71,3	87,6	145,7	189	272,8	306	334,8	306,9	252	182,9	90	55,8	2 294,8
Kjelde: Pogoda.ru.netHKO (sun only 1961-1990).

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Kertch» frå Wikipedia på engelsk, den 15. september 2012.
  • Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:

Bakgrunnsstoff

• Webkamera Arkivert 2008-07-23 ved Wayback Machine.