Kvitgran
Kvitgran (Picea glauca) er ein plante i granslekta i furufamilien. Ho høyrer naturleg heime på det nordamerikanske kontinentet. I Canada og Alaska, mot 70. breiddegraden, dannar ho den arktiske skoggrensa. Ho veks òg ved dei store sjøane i USA, sør til 42°30' N.
| Kvitgran | |
_-_Lark_Harbour,_Newfoundland_2019-08-18.jpg) Kvitgran | |
| Utbreiing og status | |
Status i verda:  Livskraftig Utbreiinga av kvitgran | |
| Systematikk | |
| Rike: | Planteriket Plantae |
| Rekkje: | Bartre Pinophyta |
| Klasse: | Pinopsida |
| Orden: | Furuordenen Pinales |
| Familie: | Furufamilien Pinaceae |
| Underfamilie: | Piceoideae |
| Slekt: | Granslekta Picea |
| Art: | Kvitgran P. glauca |
| Vitskapleg namn | |
| Picea glauca | |
Kvitgrana vert brukt både til framstilling av cellulose og papir og som virke for trelast.
Kvitgrana er svært hardfør, både med tanke på vind, temperatur og krava til jordbotnen. Difor er ho mykje bruka i skogreisinga på lyngmark langs norskekysten, og ho er godt eigna til leplanting. Ho er meir lyskrevjande enn norsk gran.
Utbreiing
endreKvitgran veks naturleg i taiga i den nordlege delen av Nord-Amerika, frå sentrale Alaska til så langt aust som Avalon-halvøya i Newfoundland, og sør til nordlege Montana, Minnesota, Wisconsin, Michigan, New York, Vermont, New Hampshire og Maine. Det er òg ein isolert populasjon i Black Hills i Sør-Dakota og Wyoming.[1][2][3][4][5] På engelsk er treet er òg kjent som Canadian spruce, skunk spruce, cat spruce, Black Hills spruce, western white spruce, Alberta white spruce og Porsild spruce.[6]
Variantar
endreFleire variantar er blitt skildra, men dei har ikkje blitt aksepterte som separate av alle botanikarane. Eit kompromiss kan ein rekne frå aust til vest:[1][2]
- Picea glauca var. glauca (typisk eller Eastern white spruce). Frå Newfoundland vest til austre Alberta, på låglandslettene.
- Picea glauca var. densata (Black Hills white spruce). Black Hills i Sør-Dakota.
- Picea glauca var. albertiana (Alberta white spruce). Rocky Mountains i Alberta, British Columbia og nordvestre Montana.
- Picea glauca var. porsildii (Alaska white spruce). Alaska og Yukon.
Kultivarar
endreFleire kultivarar har blitt valde ut til bruk i parkar og hagar.
- P. glauca 'Echiniformis' har fått Royal Horticultural Society sin Award of Garden Merit.[7]
- P. glauca var. albertiana 'Conica' - Kjeglegran, ein dvergkultivar som er ei populær hageplante. Den har slanke blad, lik dei ein normalt finn på eitt år gamle plantar. Kultivaren veks veldig sakte, typisk berre 2-10 cm pr år. Gamle eksemplar kan «revertere», ved at dei utvikler vanleg bladverk og startar å vekse mykje hurtigare. Denne veksten må trimmast om planta framleis skal vere eit dvergtre.
Kjelder
endre- Knut Skinnemoen: Skogskjøtsel Landbruksforlaget 1969
Referansar
endre- ↑ 1,0 1,1 Farjon, A. (1990). Pinaceae. Drawings and Descriptions of the Genera. Koeltz Scientific Books ISBN 3-87429-298-3.
- ↑ 2,0 2,1 Rushforth, K. (1987). Conifers. Helm ISBN 0-7470-2801-X.
- ↑ Conifer Specialist Group (1998). Picea glauca. 2006. IUCN Red List of Threatened Species. IUCN 2006. www.iucnredlist.org. Henta 12 May 2006.
- ↑ Gymnosperm Database: Picea glauca Arkivert 2006-05-19 ved Wayback Machine.
- ↑ Flora of North America: Picea glauca
- ↑ Nienstaedt, Hans; Hans Nienstaedt; John C. Zasada (1990). «Picea glauca (Moench) Voss». Silvics of North America, Volume 1:Conifers. United States Forest Service. Arkivert frå originalen 16. juli 2010. Henta 14. november 2010.
- ↑ http://apps.rhs.org.uk/plantselector/plant?plantid=3822[daud lenkje]
Bakgrunnsstoff
endre
