Lope de Vega
Lope de Vega (25. november 1562–27. august 1635) var ein forfattar under den spanske gullalderen. Han hadde ein stor skriftproduksjon, og er rekna som den fremste skodespelforfattaren frå denne tida, men skreiv også prosa, viser og dikt.
| Lope de Vega | |
 | |
| Statsborgarskap | Spania |
| Fødd | 25. november 1562 Madrid |
| Død |
27. august 1635 (72 år) |
| Yrke | skodespelforfattar, lyrikar, skribent, omsetjar, katolsk prest |
| Sjanger | dikt, teater |
| Medlem av | Congregation of Secular Priests of Saint Peter the Apostle |
| Religion | Den romersk-katolske kyrkja |
| Ektefelle | Juana de Guardo, Isabel de Alderete y Urbina |
| Born | Marcela de San Félix |
| |
| Lope de Vega på Commons | |
Liv endre
Lope Félix de Vega y Carpio var fødd i Madrid, der far hans dreiv med broderi. Guten hadde språklege gåver, og skreiv sitt første skodespel som fjortenåring. Han fekk plass ved jesuittskulen Colegio Imperial, men rømde frå skulen for å vera med på ein militærekspedisjon til Portugal. Biskopen av Ávila såg evnene til ungguten og fekk han inn ved universitetet i Alcalá. De Vega planla ei tid å bli prest, men fann etterkvart ut at det ikkje låg for han.
I 1583 gjekk Lope de Vega inn i militæret, og kjempa med marinen ved Asorane. Deretter vende han tilbake til Madrid og byrja skriva skodespel. Han byrja også eit kjærleiksforhold med Elena Osorio, som etter nokre år ende så bittert at de Vega blei forvist frå Castilla etter å ha skrive æreskrenkande åtak mot den tidlegare kjærasten og familien hennar.
Lope de Vega drog i eksil saman med Isabel de Urbina, den seksten år gamle dottera av ein framståande rådgjevar ved hoffet, som han seinare blei tvinga til å gifta seg med. Nokre veker etter giftarmålet, i 1588, blei han med den spanske armadaen send i krig mot England, og var med på eitt av få skip som vende tilbake. I 1590 blei han utnemnd til privatsekretær for hertugen av Alba, og slo seg ned i Toledo.
I 1595, etter at kona Isabella var død og eksilet var ute, drog de Vega tilbake til Madrid. Her hadde han fleire forhold, mellom anna med Micaela de Luján, som han skreiv fleire sonettar til og fekk fire barn med. I 1598 gifta han seg med Juana de Guardo, utan å gje slepp på elskarinnene av den grunnen.
.jpg)
1600-åra var ei produktiv tid for forfattaren. Han blei også tilsett som privatsekretær av hertugen av Sessa. I 1610-åra mista han først yndlingssonen, Carlos Félix, og seinare kona Juana i barsel. Micaela forsvinn òg or soga på denne tida. Etter dette samla Lope de Vega alle barna sine i ein heim. Diktinga hans blei meir alvorleg, og han gjekk gjennom ei religiøs krise som førte til at han blei prestevigd i 1614.
Trass sølibatkravet til prestar fortsette Lope de Vega å ha omgang med kvinner. Marta de Nevares følgde han til ho døydde i 1632. To år seinare døydde diktarsonen hans, Lope Félix, i eit skipbrot utanfor Venezuela, og yngstedottera blei bortført og deretter forlaten. Lope de Vega døydde 27. august 1635. Trass i suksessen som forfattar døydde han fattig, etter å ha gjeve nesten alt han eigde til kyrkja.
Verk endre
Lope de Vega er rekna som ein av dei fremste diktarane frå den spanske gullalderen, saman med Luis de León, Juan de la Cruz, Góngora og Quevedo. Han skreiv både religiøse og profane dikt, av ulike typar som folkevise, sonett og epikk. Av prosaverka hans kan framhevast La Dorotea (1632), ein sjølvbiografisk roman i dialogform.
De Vega peika seg likevel ut som skaparen av religiøst og sekulært drama, og gav form til den spanske folketeaterforma comedia. Han skreiv fleire hundre stykke, medan endå fleire er usikkert tillagde han. Fleire av stykka hentar stoff frå gamle spanske soger, krøniker og romansar, som El caballero de Olmedo og Fuenteovejuna. Dei mest vidgjetne stykka hans, som El perro del hortelano, La viuda de Valencia og El maestro de danzar, er kjærleiksintriger, ofte forkludra av ære, blant spanske småadelege. De Vega sine drama er ofte melodramatiske med vekt på plott, men har tidvis også moralske poeng, som kritikk av primogenitur i Las Flores de Don Juan.
Verkliste endre
(utval)
|
|
|
Kjelder endre
- «Lope de Vega» i Store norske leksikon, snl.no.
- Denne artikkelen bygger på «Lope de Vega» frå Wikipedia på engelsk, og «Lope de Vega» frå Wikipedia på spansk den 13. juni 2010.
Bakgrunnsstoff endre
|
Originaltekst av Lope de Vega ved Wikisource (es). |