Udmurtisk
- For andre tydingar av oppslagsordet, sjå Udmurtisk (fleirtyding).
Udmurtisk, votjakisk, er eit permisk språk i den uralske språkfamilien. Dei næraste slektspråka er dermed komi og komipermjakisk. Skilnaden mellom udmurtisk og dei andre permiske språka er ikkje stor, likevel så stor at dei ikkje utan vidare er forståelege. Ifylgje folketeljinga i 2010 var det 552 000 udmurtar og 324 000 udmurtisktalande i Russland. Tilsvarande tal frå 2002 var 637 000 udmurtar og 464 000 udmurtisktalande, mens det i sovjetisk statistikk frå 1989 var 746 000 udmurtar, av dei hadde 520 000, eller 69,7 %, udmurtisk som morsmål. Dei fleste av dei lever i Udmurtia, nokre av dei bur i Basjkortostan, i Tatarstan og i Kirov og Perm oblastar. Udmurtisk har tre hovuddialektar, nord-, midt- og sørudmurtisk.
Udmurtisk удмурт кыл (udmurt kyl) | ||
Klassifisering | Uralsk permisk | |
Talarar | udmurtar | |
Bruk | ||
Tala i | Russland | |
Område | Udmurtia | |
Udmurtisktalande i alt | 324 000 (2010)[1] | |
Rangering | Ikkje topp-100 | |
Skriftsystem | det kyrilliske alfabetet | |
Språkkodar | ||
ISO 639-2 | udm | |
ISO 639-3 | udm | |
Glottolog | udmu1245
| |
Wikipedia på udmurtisk |
Skriftspråk
endreUdmurtisk blir skrive med det kyrilliske alfabetet, med desse bokstavane i tillegg: ӝ [ʤ], ӟ [ʣ́],ӥ [ ], ӧ [e̮], ӵ [ ]. Udmurtisk fekk først eit latinsk alfabet på 1930-talet, og deretter eit kyrillisk alfabet.
Grammatikk
endreFonologi
endreUdmurtisk har 29 konsonantfonem og 8 vokalfonem. Det er ikkje skilje mellom lang og kort vokal, og ikkje vokalharmoni.
Labial | Alveolar | Post- alveolar |
Alveolo- palatal |
Palatal | Velar | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
plain | lat. | plain | lat. | ||||||
Plosive | voiceless | p | t | k | |||||
stemt | b | d | ɡ | ||||||
Affrikat | voiceless | t͡s | t͡ʃ | t͡ɕ | |||||
stemt | d͡z | d͡ʒ | d͡ʑ | ||||||
Frikativ | voiceless | f | s | ʃ | ɕ | x | |||
stemt | v | z | ʒ | ʑ | |||||
Nasal | m | n | ɲ | ŋ | |||||
Approksimant | l | j | ʎ | ||||||
Trill | r |
Fremre | Sentral | Bakre | |||
---|---|---|---|---|---|
Urunda | Round | ||||
Lukka | i | ɨ~ɯ | u | ||
Midtre | e | ə | ʌ | o | |
Open | a |
Morfologi
endreUdmurtisk har, som dei andre permiske språka, eit rikt kasussystem.
Syntaks
endreUdmurtisk er eit SOV-språk.
Fotnotar
endre- ↑ "Vserossijskaja perepis naselenija 2010" - Folketeljinga i Russland 2010
Bibliografi
endre- Kel'makov, Valentin og Sara Hännikäinen (2008). Udmurtin kielioppia ja harjoituksia (på Finnish). Helsinki: Suomalais-Ugrilainen Seura. ISBN 978-952-5150-34-6.
- Moreau, Jean-Luc (2009). Parlons Oudmourte. Paris: L'Harmattan. ISBN 2-296-07951-2.
Bakgrunnsstoff
endre- Fakultet for udmurtisk i Izhevsk Arkivert 2017-10-01 ved Wayback Machine.