Vasa

Vasa (finsk Vaasa) er ein bykommune i Finland, og administrasjonssenteret i Västra Finlands län. Vasa kommune grensar til kommunane Korsholm og Malax. Vasa er ein tospråkleg kommune med finsk som majoritetsspråk (69,8 %) og svensk som minoritetsspråk (24,8 %). I omlanda til Vasa er det svensk som er majoritetsspråk.

Vasa Vaasa (fi.)
kommune
Våpenskjold
Land	Finland
Fylke	Österbotten
Del av	Swedish-speaking Ostrobothnia
Areal	397 km²
Folketal	58 597  (2008)
Grunnlagd	2. oktober 1606
Ordførar	Markku Lumio
Språk	finsk og svensk
Vasa 63.095833333333°N 21.615277777778°E / 63.095833333333; 21.615277777778
Kart som viser Vasa. Kart som viser Vasa.
Wikimedia Commons: Vaasa

Historie

Vasa vart grunnlagd i år 1606 av kong Karl IX av Sverige, og fekk namn etter den svenske kongeætta. Vasa vart ein viktig handels- og sjøfartsby på 1800-talet. Den gamle byen Vasa låg opphavleg ved kysten (i noverande Mustasaari kommune) men landhevinga har gjort at denne delen av byen ikkje er tilgjengeleg frå sjøen lenger.

I 1852 vart byen herja av ein stor bybrann. Etter dette vart han flytt 7 km lenger vest, attmed den nye strandlina, og skifte namn til Nikolaistad (finsk Nikolainkaupunki). Dette namnet hadde byen fram til 1917, sjølv om folk lokalt brukte namnet Vasa i denne tida. Under den finske borgarkrigen i 1918 var Vasa sete for senatet, sentrum for dei "kvite", og dimed hovudstaden i Finland. Etter dette fekk Vasa rett til å føre fridomskrossen åt Finland i byvåpenet.

Næringsliv og samferdsel

Dei fleste arbeidsplassane er innanfor tenesteytande næringar, men det finst òg ein del industri, m.a. motor-, tekstil-, plast- og næringsmiddelindustri attåt produksjon av elektrisk og elektronisk utstyr. Wärtsiläkoncernen har ein mekanisk verkstad i Vasa.

Vasa er eit viktig knutepunkt for samferdsle i den vestlege delen av Finland. Byen har jarnbanestasjon, og lufthamna ligg 9 km sør for sentrum. Vasa har ferjesamband med Sundsvall og Umeå i Sverige.

Kultur

Vasa har eige universitet, Vasa universitet, og fleire høgskular. Mellom anna har Åbo Akademi og Svenska handelshögskolan i Helsingfors kvar si underavdeling i Vasa.

Muséet Söderfjärdens Meteoria inneheld ei utstilling som viser meteorittnedslaget i området for 520 millionar år sidan. Kvarkens natursenter Terranova er eit informasjonssenter den fyrste og einaste staden i Finland som har kome på verdsarvlista til UNESCO: Kvarkens skärgård. Elles har Vasa eit historisk museum, kunstsamlinga Österbottens museum, opera, finsk- og svenskspråkleg teater, og moroparken Wasalandia.

Venskapsbyar

• Pärnu, Estland sidan 1956
• Malmö, Sverige sidan 1940
• Umeå, Sverige sidan 1949
• Harstad, Noreg sidan 1949
• Helsingør, Danmark sidan 1949
• Schwerin, Tyskland sidan 1965
• Kiel, Tyskland sidan 1967
• Šumperk, Tsjekkia sidan 1984
• Morogoro, Tanzania sidan 1988

Kjelder

• Artikkelen er basert på artikkelen om Vasa frå Wikipedia på bokmål, 26. november 2009.
• Artikkelen er òg delvis basert på Store Norske Leksikon om Vaasa.
• Artikkel om Vasa frå Wikipedia på engelsk, 26. november 2009.
• Uppslagsverket Finland om Vasa
• Nettsidene til Vasa - på svensk. Arkivert 2009-05-22 ved Wayback Machine.

Bakgrunnsstoff

• Nettstaden til Vasa