Aabenraa
Aabenraa er ein by i det søraustlege Sønderjylland, Aabenraa kommune med 15 750 (2013) innbyggjarar.[3] Han var tidlegare administrasjonssenter for Sønderjyllands amt og etter kommunereforma i 2007 for Aabenraa kommune.[4]
| Aabenraa | |||
|---|---|---|---|
| Andre namn | Åbenrå, sønderjysk Affenrå, tysk Apenrade | ||
 | |||
| |||
| Kallenamn «Sønderjyllands havneby» | |||
| Styresmakter | |||
| Land Region Kommune |
Danmark Region Syddanmark Aabenraa kommune | ||
| Grunnlagd | 1231 | ||
| Borgmester | Thomas Andresen (V)[1] | ||
| Geografi | |||
| Flatevidd | 9,69 km² | ||
| Flatevidd - By |
88 km² | ||
| Innbyggjarar - By (2008) - Byområde - Storbyområde |
15 967[2] 15.966 60.189 | ||
| Koordinatar | 55°2′N 9°26′E / 55.033°N 9.433°E | ||
| Høgd over havet | 16 m | ||
| Tidssone - Ved sommartid |
UTC+01:00, UTC+2 (UTC) UTC+2 (UTC) | ||
| Diverse anna | |||
| Postnummer | 6200 | ||
| Heimeside: http://www.aabenraa.dk | |||
| Nettstad: www.aabenraa.dk | |||
| Plassering | |||
  | |||
Byen har ei 7,5 meter djup hamn med mykje skipstrafikk. Industrien omfattar føretak som Marcussen orgelbyggeri og Callesens Maskinfabrik.
Viktige bygg i byen er St. Nikolaj kyrkje og Brundlund slott grunnlagt av dronning Margrethe I rundt 1400. Det finst også fleire restaurerte kvartal frå 1800-talet, som Slotsgade, Store og Lille Pottergade, Nygade, Nybro, Skibbrogade og Gildegade.
Historie
endreÅbenrå betyr opphavleg «open strand». Byen oppstod tidleg i mellomalderen rundt bispeborga Opnør Hus. I mellomalderen var byen kjent for fiskeri og framstilling av humle. Byen fekk status som kjøpstad i 1240. Åbenrå høyrte etter den danske arvedelinga i 1560 og fram til 1721 til Gottorp-hertugane. Byen hadde ei stordomstid frå 1750-talet og fram til 1864. I denne tida var skipsfarten i stor vekst her, ein dreiv handel på Middelhavet og med Kina, Sør-Amerika og Australia. Åbenrå hadde den største handelsflåten i det danske kongeriket, etter København og Flensborg. Dei fire til seks skipsverfta her var vidkjende for skipa sine. Mest berømt blei klipperen Cimber, som seglde frå Liverpool til San Francisco på 106 døgn i 1857.
Frå 1864 til 1920 var byen ein del av Prøyssen. Ved folkeavstemminga i 1920 stemte 55 % for å høyra til Tyskland, men ettersom det var stemmane til heile Sønderjylland som galdt kom byen likevel tilbake til Danmark. Framleis finst det ei stor tysk minoritetsgruppe i byen, og den tyskspråklege dagsavisa Der Nordschleswiger blir gjeve ut her.
I 1970 blei Aabenraa administrativt senter for Sønderjyllands Amt. I 2007 blei amtet slått saman med fleire andre til Region Syddanmark.
Folk frå Åbenrå
endre- Jomfru Fanny, sydame kjend for religiøse syner på 1800-talet
- Ernst Reuter, tysk politikar
Kjelder
endre- Denne artikkelen bygger på «Aabenraa» frå Wikipedia på bokmål, og «Aabenraa» frå Wikipedia på dansk den 13. oktober 2008.
- ↑ Kommunalvalg i 2013 frå Berlingske (Vitja 13. januar 2014)
- ↑ 2,0 2,1 http://www.statbank.dk/BY1.
- ↑ Danmarks Statistik: BEF44 (Vitja 13. januar 2014)
- ↑ Aabenraa frå Den Store Danske (Vitja 13. januar 2014)
Bakgrunnsstoff
endre
Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Aabenraa
- Aabenraa Turistbureau Arkivert 2006-05-06 ved Wayback Machine.
- Aabenraa Museum Arkivert 2017-06-02 ved Wayback Machine.
- Institut for Grænseregionsforskning
Denne geografiartikkelen som har med Danmark å gjere, er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.
