DS «Polarlys» (1912)
 DS «Polarlys» Foto: Anders Beer Wilse | |
| Karriere |  Noreg |
|---|---|
| Namn: | DS «Polarlys» |
| Eigar: | Det Bergenske Dampskibsselskab |
| Verft: | Burmeister & Wain i København i Danmark |
| Byggekostnad: | 580 185 kr[1] |
| Verftsnummer: | 282 |
| Jomfrutur: | April 1912 |
| Heimehamn: | Bergen |
| Kjennemerke: | MHFV / LEPY |
| Generelle mål | |
| Type: | Lasteskip |
| Tonnasje: | 1 070 brt, 611 nrt |
| Daudvekt: | 536 tdw. |
| Lengd: | 63,5 m (208,3 fot) |
| Breidd: | 9,6 m (31,5 fot) |
| Djupgang: | 6 m (19,7 fot) |
| Installert effekt : | 1 150 ihk, 221 nHk |
| Framdrift: | Triple 3 cyl. dampmaskin (B&W) |
| Fart: | 13 knop |
| Passasjerar: | 141 køyeplassar passasjerar |
| Karriere |  Nazi-Tyskland |
| Namn: | DS «Satan», seinare DS «Tan» |
| Eigar: | Die Deutsche Kriegsmarine |
| Kapra: | 9. april 1940 |
| Karriere | Noreg |
| Namn: | DS «Polarlys» |
| Eigar: | Det Bergenske Dampskibsselskab |
| Sett i teneste att: | Desember 1940 |
| Heimehamn: | Bergen |
| Karriere | Noreg |
| Namn: | DS «Sylvia» |
| Eigar: | Det Bergenske Dampskibsselskab |
| Teke ut av teneste: | 1951 |
| Heimehamn: | Bergen |
| Karriere | Noreg |
| Namn: | KNM «Valkyrien» |
| Eigar: | Den norske marinen |
| Kjøpt: | 1952 |
| Heimehamn: | Bergen |
| Lagnad: | Opphogd 1963 |
| Generelle mål | |
| Type: | Militært forsyningsskip |
DS «Polarlys» (kallesignal MHFV / LEPY) var eit hurtigruteskip som vart overlevert Det Bergenske Dampskibsselskab (BDS) i april 1912. Skipet var byggnummer 282 ved Burmeister & Wain Maskin- & Skibsbyggeri i København i Danmark. DS «Polarlys» gjekk i fast rotasjon i hurtigruten i perioden 1912 til 1951, berre avbroten av andre verdskrigen. Frå 1952 vart skipet brukt som forsyningsskip av den norske marinen. I 1963 vart det selt til opphogging.
Det Bergenske Dampskibsselskap hadde som tradisjon å namngje skipa sine etter fenomen og objekt på nattehimmelen. «Polarlys» er det norske namnet på sør- og nordlys; Aurora polaris.
Historie
endre
Foto: Anders Beer Wilse
Etter forliset til Det Bergenske Dampskibsselskab sitt hurtigruteskip DS «Astræa» i januar 1910, valde reiarlaget å kontrahere eit nytt skip. Kontrakten med det danske verftet Burmeister & Wain vart underteikna i 1910. Då Bergensbanen opna i 1909, styrkte dette stillinga til Bergen som kommunikasjonsknutepunkt. I tillegg til jernbanesambandet med hovudstaden hadde byen skipssamband med Newcastle upon Tyne i Storbritannia. Ved sida av å vere stamrute mellom Nord-Noreg og Sør-Noreg, vart hurtigruten stadig viktigare for turisttrafikken. Desse faktorane tilsa at dei trengde eit stort, raskt og komfortabelt skip, og ved overleveringa i april 1912 var DS «Polarlys» det største hurtigruteskipet til då. På vegen heim frå København segla skipet innom Oslo for å bli vist fram for Stortinget og regjeringa.
I hurtigruten
endreI april 1912 vart DS «Polarlys» sett inn i fast rotasjon i hurtigruten. Skipet sette ein støkk i kystinnbyggjarane 14. februar 1930. Klokka 19:00 kvelden før hadde det på sørgåande gått frå Rørvik i sørvest storm. Klokka 06:00 neste morgon skulle skipet ha vore inne i Trondheim, men var ikkje å sjå. Folk frykta at skipet hadde gått ned på Folda i løpet av natta. Kapteinen på DS «Polarlys» hadde vald å leggje om kursen og gå mot vêret til ope farvatn, for å ri av stormen der. Skipet kom fram til Brattøra i Trondheim 01:00 natt til 15. februar. Det var 19 timar forseinka, men i god behald.
I 1933 var det ein ekspolsjon i kjøleanlegget ombord. I april 1934 grunnstøytte det.
Under åtaket på Norge 9. april 1940 låg DS «Polarlys» i Bergen. Skipet vart straks rekvirert av den tyske Kriegsmarine og flytta til Marineholmen for å gjere teneste som losjiskip. Tyskarane måla namnet «Satan» på det, men namnet vart seinare endra til «Tan». Ved juletider 1940 vart skipet levert tilbake til BDS og fekk straks tilbake det opphavlege namnet sitt. Ikkje lenge etter var DS «Polarlys» tilbake i hurtigrutetrafikk igjen, og gjekk utan uhell fram til vinteren 1944/45, då det vart rekvirert på ny av den tyske okkupasjonsmakta i oktober/november 1944. I mars 1945 gjekk skipet i opplag ved Stamnes i Osterfjorden, og vart liggande her til freden kom. Sommeren 1945 var det attende i hurtigruten, og etter naudsynt vedlikehald og utbetringar, fortsette det til 11. oktober 1951, då passasjersertifikatet løp ut.
Etter hurtigrute-karrieren
endre.jpg)
Skipet vart lagt i opplag i Bergen i påvente av interesserte kjøparar. I april 1952 vart det tredje Ålborgskipet sjøsett, og gamle DS «Polarlys» måtte gje frå seg namnet til nye MS «Polarlys». Skipet vart omdøypt DS «Sylvia», men alt 1. juli 1952 vart det selt til den norske marinen og sendt til ombygging ved Bergen Mekaniske Verksted si avdeling i Laksevåg. Utsjåandemessig vart det ikkje mykje endra ved denne ombygginga (bortsett frå marinegrå farge), og silhuetten var framleis lett gjenkjenneleg. I juni 1953 vart det teke i bruk under namnet KNM «Valkyrien». Det fekk pennantnummer A535 (støttefartøy), og fungerte som forsyningsskip/moderskip for torpedobåtar fram til 1963, då det vart selt til opphoggarar i Danmark.
Skipet
endreDS «Polarlys» hadde ved levering ein tonnasje på 1 070 bruttoregistertonn, 611 nettoregistertonn, og lasteevna var 536 dødvekttonn. Lasterommene var plassert føre og aktanfor maskin- og kjelerommet, og hadde totalt 584 m³ volum. Hovudmaskinen var plassert midtskips, og var ein kolfyrt trippel ekspansjon dampmaskin bygd av Burmeister & Wain. Ytinga var oppgjeven til 1 473 ihk (indikerte hestekrefter) og 221 nhk (nominelle hestekrefter), noko som gav ein toppfart på 13 knop. Ved levering hadde ho 141 køyeplassar fordelt på 65 på 1. plass (1. klasse), 32 på 2. plass, og 44 på 3. plass. Lugarane på 1. plass var plassert akter, 2. plass lugarar låg midtskips, og 3. plass lugarar var plassert framme. Brua var plassert over promenadedekket, noko som gjorde det mogeleg med ein utkikkssalong med framovervendte vindauge.
I 1930 fekk skipet straumlinjeror og i 1932 kjøleanlegg. I 1939 vart det sett inn peileapparat og i 1940 ekkolodd. Skipet fekk ny radio i 1948.
Sjå òg
endreKjelder
endre- Denne artikkelen bygger på «DS «Polarlys» (1912)» frå Wikipedia på bokmål, den 29. desember 2019.
- Wikipedia på bokmål oppgav desse kjeldene:
- Dag Bakka jr. – Hurtigruten, sjøveien mot nord (side 64). Seagull Publishing 2003 – ISBN 82-91258-17-1
- Mike Bent – Coastal Express: The Ferry to the Top of the World (engelsk). Conway Maritime Press Limited, 1987. ISBN 0 85177 446 6
- Hurtigrutemuseet: Historien Polarlys Vitja 16. november 2018
- Omfattende uoffisiell side om hurtigrutene Vitja 29. desember 2019
- Hurtigruten (av Inge M. Johansen) (velg Polarlys 1912 i venstre meny) Vitja 29. desember 2019
- DS Polarlys, Lillesand sjømannsforening
- Tysk side om hurtigrutene Vitja 29. desember 2019
- Hurtigrute – Dawn and Evolution (engelsk) Vitja 29. desember 2019
- ↑ «D/S Polarlys». Sjøhistorie.no. Henta 28. desember 2019.
